Theo đại diện Ban Kinh tế trung ương, Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 17/11/2022 của BCH Trung ương khóa XIII về “Tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” đã xác định công nghiệp năng lượng là một trong những ngành nền tảng. Trong đó ưu tiên phát triển công nghiệp năng lượng tái tạo, công nghiệp năng lượng mới.
Nghị quyết đã đề ra chủ trương khuyến khích các tập đoàn, doanh nghiệp trong nước liên kết, liên doanh với doanh nghiệp nước ngoài sản xuất thiết bị năng lượng sạch, tái tạo, hệ thống pin lưu trữ, công nghệ và sản phẩm tiết kiệm năng lượng, đào tạo, chuyển giao công nghệ.
Xây dựng và triển khai định hướng phát triển một số tập đoàn kinh tế, doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân trong nước có quy mô lớn, hoạt động hiệu quả, có năng lực cạnh tranh quốc tế, đóng vai trò dẫn dắt, trụ cột trong lĩnh vực năng lượng.
Đồng thời, tăng cường cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ cho một số tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân trong nước có quy mô lớn, có đủ năng lực thực hiện một số nhiệm vụ có tính chiến lược, dẫn dắt quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Quy hoạch Điện VIII cũng xác định mục tiêu cung cấp đủ điện trong nước, đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội với mức tăng trưởng GDP bình quân khoảng 7%/năm trong giai đoạn 2021 – 2030, khoảng 6,5 7,5%/năm trong giai đoạn 2031 – 2050.
Cùng với đó là phát triển mạnh các nguồn năng lượng tái tạo phục vụ sản xuất điện, đạt tỷ lệ khoảng 30,9 – 39,2% vào năm 2030, hướng tới mục tiêu tỷ lệ năng lượng tái tạo 47%. Định hướng đến năm 2050 tỷ lệ năng lượng tái tạo lên đến 67,5 – 71,5%.
Tại diễn đàn, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển đánh giá, các nhiệm vụ, giải pháp liên quan mà Quy hoạch Điện VIII đề ra đang gặp phải không ít thách thức.
Đó là nhu cầu năng lượng đang phát triển rất nhanh trong khi đó ngành công nghiệp năng lượng Việt Nam đang gặp một các nguồn cung trong nước không đủ đáp ứng yêu cầu. Nhiều dự án điện bị chậm so với quy hoạch, kế hoạch.
Trữ lượng và sản lượng sản xuất của than, dầu thô và khí suy giảm hàng năm. Yêu cầu nhập khẩu năng lượng ngày càng lớn, giảm khả năng tự chủ về năng lượng, tăng sự phụ thuộc vào các nền kinh tế khác.
Tình hình phát triển của ngành công nghiệp năng lượng thế giới thời gian qua cho thấy có sự chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp năng lượng với sự thay đổi của các chính sách, cơ cấu, công nghệ. Đó là từ sản xuất, tiêu thụ các nguồn nhiên liệu hóa thạch truyền thống (than, dầu, khí tự nhiên) sang các nguồn năng lượng tái tạo bền vững (gió, mặt trời, sinh khối…).
Trong khuôn khổ Hội thảo chuyên đề, các đại biểu, các chuyên gia đã nghe chia sẻ của lãnh đạo Bộ Công Thương, của các chuyên gia quốc tế và trong nước, các nhà khoa học, các nhà quản lý, doanh nghiệp trao đổi những vấn đề đã và đang đặt ra đối với ngành công nghiệp năng lượng của Việt Nam; qua đó góp phần hiện thực hóa Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 28/11/2022 của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Ba nội dung chính được đề cập tại Diễn đàn gồm:
Thứ nhất: Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong thúc đẩy chuyển dịch năng lượng; các cơ chế, chính sách để sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong chuyển đổi năng lượng sạch. Đồng thời thảo luận, đề xuất một số giải pháp công nghệ mới cho năng lượng sạch, nhất là điện mặt trời áp mái.
Thứ hai: Đánh giá đúng năng lực của doanh nghiệp Việt Nam trong phát triển các phân ngành năng lượng, kể cả doanh nghiệp nhà nước cũng như doanh nghiệp của tư nhân trong phát triển ngành công nghiệp năng lượng sạch (điện mặt trời, điện gió-cả trên bờ và ngoài khơi, năng lượng sinh khối thay thế một phần cho than đối với các nhà máy nhiệt điện…); khả năng tham gia vào các công đoạn trong chuỗi công nghiệp năng lượng từ thượng nguồn, trung nguồn và hạ nguồn.
Hội thảo cũng sẽ phân tích, đánh giá các xu hướng ứng dụng quản trị và phân tích dữ liệu lớn đáp ứng nhu cầu cho chuyển đổi số của ngành năng lượng Việt Nam; góp phần nâng cao năng lực và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp công nghiệp ngành năng lượng.
Thứ ba: Đề xuất các cơ chế, chính sách để phát triển ngành công nghiệp năng lượng cả ở thượng nguồn, trung nguồn và hạ nguồn, đáp ứng nhu cầu về năng lượng cho phát triển kinh tế – xã hội trong giai đoạn tiếp theo; góp phần thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Các chuyên gia cho rằng, để đạt được mục tiêu của ngành năng lượng vào năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đáp ứng cho nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội; cần thiết phải sớm có những cơ chế, chính sách ưu tiên, đột phá để thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp năng lượng của Việt Nam trong bối cảnh mới; đồng thời nâng cao được năng lực của các doanh nghiệp công nghiệp năng lượng thuộc mọi thành phần kinh tế; từ đó tạo ra sự chủ động về năng lượng cho Việt Nam đáp ứng được nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính mạnh mẽ hơn nữa bằng nguồn lực của mình, cùng với sự hợp tác và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, cả về tài chính và chuyển giao công nghệ để đạt mức phát thải ròng bằng “0” (Net Zero) vào năm 2050.
“Cần nâng cao được năng lực của các doanh nghiệp công nghiệp năng lượng thuộc mọi thành phần kinh tế, từ đó tạo ra sự chủ động về năng lượng cho Việt Nam đáp ứng được nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, ông Nguyễn Đức Hiển nhấn mạnh.
Nhật Hà
