Ngày 21/3, Đoàn giám sát của Ban Đô thị của HĐND thành phố Hà Nội đã làm việc với Tổng Công ty vận tải Hà Nội và khảo sát thực tế tại Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới Hà Nội 3301S về tình hình thực hiện pháp luật về bảo vệ môi trường không khí trên địa bàn Thành phố. Tham gia Đoàn giám sát có các chuyên gia về lĩnh vực môi trường: PGS-TS. Hoàng Anh Lê, Trường Đại học KHXH&NV-Đại học Quốc gia Hà Nội; PGS-TS. Lý Bích Thủy, Viện Khoa học và Công nghệ môi trường, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội.
Theo báo cáo của Sở Giao thông Vận tải Hà Nội, để giảm ô nhiễm môi trường nhằm phát triển giao thông bền vững, Sở đã đưa ra giải pháp phát triển giao thông vận tải Thủ đô theo hướng sử dụng vận tải công cộng là chính; xây dựng cơ chế hỗ trợ để khuyến khích người dân sử dụng phương tiện công cộng nhằm hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân, góp phần cải thiện chất lượng không khí, tránh ùn tắc cục bộ nhất là trong khu vực nội đô và quy hoạch các vùng lõi được phép lưu thông các phương tiện để tiến tới hạn chế và cấm phương tiện cá nhân.
Tính đến hết năm 2022, mạng lưới vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trên địa bàn Thành phố gồm 154 tuyến (132 tuyến buýt có trợ giá; 8 tuyến không trợ giá; 12 tuyên buýt kế cận và 2 tuyến city tour). Mở mới 11 tuyến xe buýt; Tuyến đường sắt 2A Cát Linh – Hà Đông với tổng lượt xe thực hiện ước đạt 69.058 lượt, vận chuyển ước đạt 7,3 triệu lượt hành khách.
Mạng lưới xe buýt tiếp cận đến 30/30 quận, huyện, thị xã (đạt 100%); 510/579 số xã, phường thị trấn (đạt 88,4%); 65/75 bệnh viện đạt 87%; tiếp cận 100% khu công nghiệp lớn (27/27 khu công nghiệp); 33/37 các khu đô thị đạt 89,2%; 23/24 làng nghề (đạt 95,8%); 23/25 khu di tích lịch sử văn hoá khu du lịch đạt 92%, kết nối với 6 tỉnh – thành lân cận.
Sản lượng vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt năm 2022 đạt 340 triệu lượt hành khách tăng 67,7% so với cùng kỳ 2021 (trong đó, buýt trợ giá đạt 334 triệu lượt hành khách tăng 72% so với cùng kỳ 2021).
Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, Sở đã lập Tổ công tác chuyên đề phối hợp với chính quyền địa phương, cảnh sát môi trường tăng cường kiểm tra, xử lý các trường hợp đổ trộm đất, phế thải, các trường hợp lôi kéo đất cát, vi phạm vệ sinh môi trường giao thông; Phối hợp với Cục Đăng kiểm Việt Nam tiến hành kiểm tra công tác đăng kiểm xe cơ giới đường bộ; xử lý các phương tiện không đảm bảo tiêu chuẩn khi thải khi tham gia giao thông…
Theo Tổng Giám đốc Tổng Công ty vận tải Hà Nội Nguyễn Thanh Nam, cùng với việc phát triển mạng lưới, kết nối, mở rộng vùng phục vụ của hệ thống các tuyến xe buýt đến tất cả các huyện ngoại thành, Tổng Công ty đã nâng cao chất lượng đoàn phương tiện, chất lượng dịch vụ. Tất cả các phương tiện sử dụng trên 10 năm đều được thay thế đúng thời hạn và tuân thủ đúng lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải. Giai đoạn từ 2016 đến nay, Tổng Công ty đã tập trung nguồn lực đầu tư thay mới trên 600 xe buýt tiêu chuẩn khí thải EURO 4.
Tuy đã đạt được nhiều kết quả, song hiện nay, tỷ lệ đáp ứng nhu cầu của vận tải hành khách công cộng còn thấp, chưa đảm bảo chỉ tiêu đề ra. Việc đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông dịch vụ hỗ trợ cho các loại hình vận tải hành khách chưa được quan tâm đúng mức; Việc kết nối các loại hình vận tải hành khách công cộng còn hạn chế (tính liên kết về điểm dừng đón trả khách, phương tiện khối lượng lớn với khối lượng nhỏ…).
Bên cạnh đó, qua rà soát, khi đấu thầu lại các tuyến từ năm 2025, tất cả các phương tiện của Tổng Công ty đều còn thời gian khai thác dưới 10 năm và sẽ được thay thế sau khi đấu thầu lại 2-3 năm. Trong khi đó, một số tuyến sẽ thay thế phương tiện mới từ 1-2 năm ngay trước năm đấu thầu lại vào năm 2025. Nếu chuyển ngay sang xe buýt điện thay thế các phương tiện vẫn còn thời gian khấu hao xe theo quy định của Thành phố khi đấu thầu lại mà không có phương án khai thác tiếp số phương tiện này sẽ bị lãng phí. Vì vậy, Tổng Công ty đề xuất Thành phố và Sở Giao thông Vận tải xem xét chỉ đạo phương án xử lý đối với số phương tiện thay ra có thời gian sử dụng dưới 10 năm để các đơn vị vận tải thu hồi vốn đầu tư.
Đặc biệt, theo Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí Các-bon và khí Mê-tan của ngành giao thông vận tải, lộ trình đến năm 2025, 100% xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh. Việc chuyển dần sang vận hành phương tiện năng lượng sạch là phù hợp với xu hướng chung nhưng thực tế triển khai vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc đặc biệt là chi phí đầu tư cao.
Tại buổi làm việc, các thành viên Đoàn giám sát đã đề nghị Sở Giao thông Vận tải làm rõ quá trình thực hiện đề án thu phí phương tiện vào một số khu vực; Hiệu quả của các biện pháp trong Nghị quyết 04 và Nghị quyết 07 của HĐND; giải pháp trọng tâm, căn cơ lâu dài để giảm phát sinh khí thải giao thông gây ô nhiễm môi trường ở một số quận nội đô…
Kết luận buổi làm việc, Trưởng Ban Đô thị Đàm Văn Huân ghi nhận Tổng Công ty vận tải Hà Nội, Sở Giao thông Vận tải đã quan tâm đến vấn đề ô nhiễm không khí trong giao thông. Thống nhất với báo cáo mà các đơn vị đã nêu, Trưởng Ban Đô thị cho biết: HĐND Thành phố sẽ giám sát đi đến tận cùng vấn đề này để tìm ra giải pháp để khắc phục tồn tại và có chính sách tiếp theo để trùng khớp tiến độ theo chỉ đạo của Chính phủ và các Chương trình của Thành ủy.
Đồng tình với những tồn tại, hạn chế các đơn vị đã nêu tại buổi làm việc, Đoàn giám sát đề nghị Sở Giao thông Vận tải tiếp tục đề xuất cơ chế chính sách để thực hiện tốt vấn đề quản lý ô nhiễm không khí liên quan đến phương tiện giao thông; Tổng Công ty vận tải tiếp tục hoàn thiện báo cáo, đề xuất những cơ chế chính sách phù hợp để đảm bảo giao thông, môi trường – đặc biệt với chủ trương đưa phương tiện công cộng chạy bằng năng lượng điện.
Lê Hải
