Trao đổi tại tọa đàm “Phát triển Siêu đô thị ESG ++” tổ chức tại Cần Giờ, TP.HCM ngày 23/10, nhiều chuyên gia nhận định, để khu đô thị Cần Giờ phát triển bền vững, trở thành vùng phát thải thấp theo định hướng của TP.HCM, chủ đầu tư cần tập trung vào ba trụ cột: giám sát phát thải, thiết kế tiết kiệm năng lượng và nâng cao ý thức cộng đồng.
Chuyên gia Nguyễn Thị Hương Thu, Công ty tư vấn công trình xanh GreenViet, nhấn mạnh mục tiêu phát triển Cần Giờ thành vùng phát thải thấp không chỉ là xu hướng, mà còn là cam kết của Việt Nam trong lộ trình giảm phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050.
Bà Thu cho rằng, giải pháp đầu tiên là xây dựng hệ thống giám sát và quản lý phát thải ngay từ giai đoạn đầu.
“Chúng ta cần hiểu rõ đang phát thải bao nhiêu, ở khâu nào. Dự án Cần Giờ đã tính toán điều này bằng cách quy hoạch tách biệt các khu chức năng và kiểm soát dòng thải trong từng phân khu, đây chính là nền tảng quản trị phát thải hiệu quả,” bà Thu cho biết.
Giải pháp thứ hai là tối ưu thiết kế để tiết kiệm năng lượng và tận dụng tự nhiên. Bà Thu đánh giá cao việc bố trí các khối nhà dọc theo hướng gió biển, tạo độ thông thoáng giúp giảm nhu cầu dùng điều hòa, đồng thời sử dụng vật liệu ít phát thải trong xây dựng.
“Thiết kế mở, nhiều mảng xanh và đón gió tự nhiên không chỉ tạo khí hậu dễ chịu mà còn giảm đáng kể năng lượng tiêu thụ, đây là bước tiến thực tế hướng đến đô thị xanh”, bà Thu nói.
Yếu tố thứ ba là xây dựng cộng đồng cư dân có ý thức môi trường. Theo bà Thu, trong quy hoạch, chủ đầu tư đã dành không gian cho năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) và các khu sinh hoạt cộng đồng để hướng dẫn cư dân thực hành tiết kiệm năng lượng.
“Khi mỗi cư dân ý thức rằng tắt một bóng đèn cũng là hành động xanh, cả đô thị sẽ cùng tiến gần hơn đến Net Zero,” bà Thu nhấn mạnh.
Đánh giá tổng thể, bà Thu cho rằng dự án Cần Giờ đang giữ tỷ lệ cây xanh cao, mật độ xây dựng thấp và tận dụng lợi thế tự nhiên, những yếu tố giúp cân bằng hệ sinh thái.
“Phát triển kinh tế là tất yếu, nhưng điều quan trọng là quản trị sự phát triển đó bằng công nghệ, quy hoạch xanh và nhận thức cộng đồng. Cần Giờ đang là một thử nghiệm đáng kỳ vọng cho đô thị bền vững ven biển,” bà Thu nhận định.
Bà Thu cũng cho biết, theo thiết kế, các quy trình xanh (xử lý nước thải, bảo vệ môi trường) của Đô thị biển Cần Giờ sẽ hoạt động độc lập, tách biệt với các khu dân cư truyền thống xung quanh.
“Về logic của phát triển bền vững, có nghĩa là cô lập lại khu vực của mình để từ đó mình quản trị trước bên trong dự án, trước khi xả thải ra bên ngoài… Đây cũng là yếu tố bền vững. Trong quá trình triển khai dự án tại nhiều công trình dù có thể tự quản trị được tuy nhiên phương án cô lập như vậy sẽ chủ động và tốt hơn. Hạn chế có tình huống gây ảnh hưởng đến các khu vực xung quanh”, bà Thu lý giải.
“Cô lập” để quản trị bền vững
Trao đổi thêm về vấn đề này, Kiến trúc sư Khương Văn Mười, Nguyên Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, cho rằng Cần Giờ phải kiến tạo chuẩn mực mới về môi trường sống, chứ không đơn thuần là xây nhà “che mưa che nắng”.
Đó phải là một đô thị hoàn chỉnh về xã hội, giải trí, nghỉ dưỡng và văn hóa. Không gian sống và ý thức xanh từ dự án này phải là nơi truyền cảm hứng cho các khu dân cư truyền thống học hỏi và nâng cao ý thức xanh.
Ông Mười cũng đồng tình với phương án tách biệt (cô lập) khu đô thị hiện đại với khu dân cư truyền thống, vốn đã được các nhà thiết kế quốc tế triển khai.
“Việc cô lập khu đô thị giúp không ảnh hưởng đến người dân ở bên trong và người dân sinh sống bên ngoài. Đẩy mạnh các trục giao thông kết nối với đô thị này sẽ tác động đến cuộc sống hai bên tuyến đường và các khu dân cũ truyền thống đã hiện hữu, rất hợp lý khi tạo điều kiện cho người dân địa phương dọc tuyến đường phát triển” – Ông Mười nói.
Được biết, dự án Khu đô thị biển Cần Giờ có tổng diện tích 2.870 ha, phát triển theo mô hình đô thị cấp tiến nhất thế giới hiện nay – ESG (Environmental – Social – Governance) với tôn chỉ hài hòa giữa con người – thiên nhiên – công nghệ, nhằm hiện thực hóa tầm nhìn phát triển bền vững và khai thác tối đa lợi thế sinh thái tự nhiên. Sau gần 5 tháng khởi công, đến nay, giai đoạn 1 (phần san lấp lấn biển) đã gần hoàn thành.
Nguyễn Quang
