Từ đầu năm 2024 đến nay, hầu hết nhà đầu tư nước ngoài đến TP.HCM tìm hiểu cơ hội hợp tác đều yêu cầu các đối tác, khu công nghiệp đạt tiêu chuẩn xanh, phát triển bền vững…
Việc chuyển đổi từ mô hình truyền thống sang mô hình “xanh hóa” không chỉ là xu hướng mà còn là yêu cầu tất yếu.
Cần nguồn tài chính xanh
Tại hội thảo “Đổi mới sáng tạo xanh cho nhà máy và khu công nghiệp: Thuận dòng để phát triển bền vững” diễn ra vào ngày 08/8/2024, các chuyên gia cho rằng áp lực ngày càng tăng trong chuyển đổi xanh đối với các doanh nghiệp sản xuất, khu công nghiệp, nhà máy… Điều này nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư xanh và đảm bảo các tác động bền vững trong một thế giới khó đoán, mong manh, phi tuyến tính (BANI).
Thực tế các khu công nghiệp, khu chế xuất tại TP.HCM và các tỉnh Đông Nam Bộ đều đã hoạt động trên 25 năm, việc chuyển đổi xanh là áp lực rất lớn, cần có quá trình.
Ông Trần Thiên Long, Phó Chủ tịch thường trực Liên chi hội Bất động sản Công nghiệp Việt Nam (VIREA), cho biết một khảo sát sơ bộ của cơ quan này cho thấy có đến 50% doanh nghiệp chưa biết về khái niệm khu công nghiệp/nhà máy phát triển bền vững.
Theo ông Long, những rào cản của quá trình chuyển đổi xanh ở các khu công nghiệp hiện nay là cơ chế chưa minh bạch; khó khăn trong việc đưa các tiêu chuẩn phát triển bền vững vào khuôn khổ doanh nghiệp hiện có. Thách thức lớn nhất là tài chính, bởi việc chuyển đổi sản xuất xanh đồi hỏi phải đầu tư vào cả máy móc, thiết bị công nghệ và hệ thống quản trị.
Khi “luật chơi sản xuất xanh – xuất khẩu xanh” ngày càng siết chặt, ông Trần Anh Đông, Giám đốc CAS-Energy chỉ ra rằng việc chuyển đổi xanh đặt các doanh nghiệp sản xuất vào thế khó về nhiều mặt: tài chính, nguồn lực, chính sách hỗ trợ… nhất là trong giai đoạn khởi tạo và vận hành. Một số giải pháp như REGreen Factory có thể giúp doanh nghiệp không chỉ tích hợp năng lượng tái tạo mà còn tối ưu hóa chi phí, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn ESG và CSR, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu.
Bà Nguyễn Hương Quỳnh, Giám đốc điều hành của Nền tảng kết nối Đổi mới sáng tạo BambuUP, cho biết hiện có 5 xu hướng chuyển đổi sản xuất xanh, gồm: tối ưu hóa năng lượng; sản xuất sản phẩm bền vững; giảm thiểu rác thải và tái chế; tăng cường công nghệ thông minh; tiếp cận sản xuất tinh gọn,
“Thị trường công nghệ xanh và bền vững toàn cầu, bao gồm các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, công nghệ xử lý nước thải… dự kiến đạt 61,92 tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm là 20,8%”, bà Quỳnh nói.
Cuộc chơi chuyển đổi sản xuất xanh sang tín chỉ carbon
Một trong những nội dung thu hút sự quan tâm trong cộng đồng doanh nghiệp hiện nay là câu chuyện chuyển đổi các nỗ lực sản xuất xanh thành tín chỉ carbon.
Ông Vũ Trung Kiên, Chuyên gia tín chỉ carbon, Giám đốc công ty NRG – Tan Nguyen JS, cho biết từ năm 2021, nhu cầu về tín chỉ carbon đã tăng đột biến, dự báo đạt từ 8.000 đến 13.000 MTCO2e mỗi năm. Nguồn cung cũng được dự báo sẽ tăng lên khoảng 8.000 MTCO2e mỗi năm để đáp ứng nhu cầu thị trường ngày càng cao.
Kiểm kê khí nhà kính được gợi ý là bước đầu tiên để doanh nghiệp đánh giá lượng khí thải và xây dựng lộ trình giảm phát thải. Công nghệ xanh cung cấp các giải pháp hiệu quả để giảm thiểu khí thải, trong khi tài chính xanh sẽ hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào các công nghệ này, tạo nên một vòng tròn phát triển bền vững.
Theo bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc ITPC, trong 6 tháng năm 2024, TP. HCM thu hút được 1,21 tỷ USD vốn FDI. Để có được điều này, thành phố luôn tập trung khai thác những tiềm năng và lợi thế vào phát triển công nghiệp với vai trò là trung tâm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của cả nước, khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai, nguồn nhân lực trình độ cao, ứng dụng những thành tựu của cách mạng công nghiệp lần thứ tư để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả các ngành, sản phẩm công nghiệp.
Để đạt mức phát thải ròng bằng 0 (Net-Zero) vào năm 2050, có 8 việc các nhà máy, khu công nghiệp cần làm đến năm 2030. Đó là: Tăng công suất điện năng lượng mặt trời và điện gió gấp 13,5 lần, lên 500 GW; loại bỏ điện năng từ than; duy trì công suất phát điện từ khí tự nhiên để đảm bảo độ tin cậy; tăng tỷ lệ sử dụng phương tiện giao thông, vận tải không phát thải lên 50%; tăng lượng máy bơm nhiệt (heat pump) lên 50%; tất cả các tòa nhà, thiết bị mới đều đáp ứng nghiêm ngặt các chỉ tiêu tiết kiệm năng lượng; nghiên cứu về cách thu hồi carbon và nhiên liệu trung hòa carbon; xây dựng hệ thống truyền tải điện và hệ thống dẫn khí CO2, khí gas hydrogen.
Đối với các doanh nghiệp cần đánh giá tác động của xu hướng chuyển đổi xanh và thuế carbon, như: xây dựng phương án sản xuất và kinh doanh xuất khẩu; Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu để cân đối; Chủ động theo dõi và cập nhật tình hình chuyển đổi xanh (quy định về môi trường, ứng dụng công nghệ, tham gia vào các dự án xanh…); Làm quen với các phương pháp tính phát thải khí nhà kính; Kịp thời báo cáo với các cơ quan có liên quan về các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện xanh hóa.
Mộc Minh
