“Mục tiêu của chúng tôi là chấm dứt ô nhiễm nhựa vào năm 2040 thông qua nền kinh tế tuần hoàn, trong đó tất cả các loại nhựa đều được quản lý có trách nhiệm trong quá trình sản xuất, sử dụng và kết thúc vòng đời, tạo ra ngành công nghiệp nhựa trung hòa khí hậu”.
Đây là quan điểm của Hiệp hội nhựa châu Âu hướng tới thoả thuận toàn cầu về rác thải nhựa, hiện vẫn đang tiếp tục được thế giới đàm phán.
Trong khi nhựa có lịch sử đổi mới, đặc biệt là trong các lĩnh vực hỗ trợ như chăm sóc sức khỏe và bảo quản thực phẩm, ô nhiễm nhựa đang là một cuộc khủng hoảng ngày càng gia tăng.
Để ứng phó với vấn đề này, một nghị quyết của Liên hợp quốc vào tháng 3/2022 đã kêu gọi hành động khẩn cấp để chấm dứt ô nhiễm nhựa trên toàn cầu. Nghị quyết này đã dẫn đến việc thành lập một ủy ban đàm phán liên chính phủ (INC) để giải quyết vấn đề này.
Nhu cầu phát triển nền kinh tế tuần hoàn cho nhựa đang ngày càng cấp thiết – một hệ thống bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và giảm thiểu chất thải trong khi vẫn giữ được các vật liệu có giá trị được sử dụng thông qua sản xuất, thiết kế, sử dụng, tái sử dụng và tái chế hiệu quả hơn.
Do đó, việc tạo ra một môi trường chính sách cho phép tuần hoàn là điều không thể thiếu để chấm dứt ô nhiễm nhựa trên toàn cầu.
Ngành công nghiệp quan trọng của châu Âu
Chuỗi giá trị nhựa châu Âu, bao gồm các nhà sản xuất, đơn vị chuyển đổi, công ty quản lý chất thải và nhà sản xuất máy móc, đã tuyển dụng hơn 1,5 triệu người tại EU vào năm 2021. Những công nhân này làm việc tại 52.000 công ty và tạo ra doanh thu hơn 400 tỷ euro.
Nhựa là vật liệu quan trọng về mặt chiến lược đối với nền kinh tế châu Âu, với các ứng dụng trong hầu hết mọi lĩnh vực, bao gồm ô tô, xây dựng, bao bì, hàng tiêu dùng, chăm sóc sức khỏe và năng lượng tái tạo.
Trong đó, với lĩnh vực năng lượng tái tạo, nhựa là thành phần không thể thiếu trong sự phát triển của các giải pháp năng lượng thay thế và tái tạo sạch, hiệu quả và bền vững, bao gồm tua bin gió và tấm pin mặt trời, cũng như xe chạy bằng điện và hydro. Các giải pháp này làm giảm lượng khí thải nhà kính và tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên.
Còn với lĩnh vực y tế, hệ thống chăm sóc sức khỏe hiện đại sẽ không thể thực hiện được nếu không có nhiều sản phẩm y tế làm từ nhựa. Nhựa có ở khắp mọi nơi, từ thiết bị bảo vệ cá nhân, ống tiêm vô trùng, túi máu tĩnh mạch và van tim, đến “da nhân tạo” để điều trị bỏng khẩn cấp và các thiết bị chỉnh hình. Những cải tiến trong nhựa đang tạo ra những tiến bộ mới trong chăm sóc sức khỏe và in 3D đã mở ra khả năng sử dụng nhựa để in thận, da, xương, sụn, mô và mạch máu.
Theo Hiệp hội, cần nhận ra một điều quan trọng, đó là nhựa có các đặc điểm vật liệu vô cùng độc đáo. Do đó, việc tìm kiếm giải pháp thay thế hoàn toàn nhựa là gần như không thể hoặc có tác động không đáng kể trong nỗ lực đạt net-zero.
Do đó, nhựa sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhiều nhu cầu chức năng khác nhau, đồng thời cho phép tính tuần hoàn, mang lại khả năng tiết kiệm khí thải cho một số lĩnh vực và hỗ trợ phát triển.
Thúc đẩy chuyển đổi nhựa
Trong báo cáo về Kinh tế tuần hoàn cho vấn đề nhựa, Hiệp hội nhựa châu Âu (Plastic Europe) ghi nhận mức độ ảnh hưởng nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng khí hậu và thách thức trong nỗ lực chuyển dịch nhựa. Đồng thời, hiệp hội cũng xác định việc thúc đẩy sự chuyển đổi mang tính hệ thống là điều cần thiết để hiện thực hoá các mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (net zero) và tuần hoàn nhựa của EU.
Lộ trình chuyển đổi nhựa đã được đưa vào báo cáo “Tái định hình vấn đề nhựa: Con đường đến hệ thống nhựa tuần hoàn, trung hòa khí hậu tại châu Âu”, do Hiệp hội nhựa châu Âu uỷ quyền vào năm 2021
Báo cáo cung cấp góc nhìn độc lập về quá trình chuyển đổi sang mục tiêu phát thải carbon ròng bằng 0 và tuần hoàn của EU vào năm 2050. Hiệp hội đã đề suất một loạt biện pháp giúp thực hiện các khuyến nghị của báo cáo, bao gồm việc xây dựng lộ trình chuyển đổi, để giúp chuỗi giá trị nhựa đẩy nhanh quá trình chuyển đổi hướng tới các mục tiêu năm 2050 của EU.
Trong lộ trình này, được phát triển với sự hỗ trợ của Deloitte, hiệp hội vạch ra một lộ trình tiềm năng cho ngành nhựa tuần hoàn và phát thải ròng bằng 0 tại châu Âu. Cam kết này thay thế cho ‘Cam kết tự nguyện, Nhựa 2030’ trước đây và đưa ra một loạt tham vọng toàn diện hơn bao gồm mọi khía cạnh của vòng đời nhựa.
Lộ trình cung cấp một khuôn khổ, các mốc quan trọng cho năm 2030 và các chỉ số để theo dõi tiến độ, xác định các nút thắt và tìm ra giải pháp để tiếp tục tiến về phía trước.
Dựa trên kết quả tổng hợp từ một cuộc khảo sát các thành viên của hiệp hội, tiến độ của ngành so với các chỉ số này về tính tuần hoàn và phát thải khí nhà kính (GHG) sẽ được đánh giá và báo cáo minh bạch để theo dõi tiến độ, cùng với bất kỳ nút thắt hoặc yếu tố thúc đẩy nào được xác định, cứ sau hai năm.
Các nguyện vọng của toàn hệ thống và các chỉ số hướng tới tương lai cho thấy mức độ mà các thành viên Plastics Europe mong muốn đóng góp vào tham vọng của Thỏa thuận xanh EU. Trong khuôn khổ này, mỗi thành viên của hiệp hội sẽ quyết định cách các trụ cột chiến lược sẽ được triển khai trong công ty của họ.
Điều này cung cấp cho họ sự linh hoạt để xác định các kế hoạch và mục tiêu của công ty một cách độc lập, phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của họ và bối cảnh thị trường mà họ đang hoạt động.
Lộ trình dựa trên dữ liệu trên được coi là một tài liệu sống sẽ được cập nhật dần dần dựa trên những hiểu biết mới và những thay đổi đối với môi trường ngành nhựa. Lộ trình cung cấp hướng dẫn, khuyến nghị và đẩy nhanh hành động và hiệu suất của ngành, đồng thời cung cấp cơ sở bằng chứng để thông báo cho đối thoại chuỗi giá trị và hoạch định chính sách.
“Nếu chúng ta nhìn lại vào cuối thập kỷ này và nhận ra rằng đây là thời điểm mà ngành công nghiệp nhựa ở châu Âu không thể phát triển. Cứ tiếp tục như thế này, chúng ta sẽ không mang lại lợi ích cho ngành công nghiệp của mình, cho chuỗi giá trị của mình hoặc cho hành tinh này. Vì vậy, bây giờ là lúc phải hành động. Bây giờ là lúc phải đưa ra quyết định”, ông Marco ten Bruggencate, Phó Chủ tịch thương mại của hiệp hội, nhấn mạnh.
