Hơn 1,4 tỷ USD trái phiếu xanh đã phát hành
Theo số liệu từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, từ năm 2021 đến nay, tổng giá trị trái phiếu xanh được phát hành tại Việt Nam đã đạt hơn 1,4 tỷ USD. Đây được coi là một bước tiến đáng ghi nhận, khi công cụ tài chính này còn khá mới mẻ trên thị trường vốn trong nước.
Trong số đó, nhiều cơ quan và doanh nghiệp đã tiên phong triển khai như: UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước TP. Hồ Chí Minh, EVNFinance, cùng các ngân hàng thương mại lớn như BIDV, Vietcombank, HDBank, Techcombank. Ngoài ra, sự tham gia của các doanh nghiệp ngành nước, năng lượng và nông nghiệp như Công ty Nước sạch Hòa Bình – Xuân Mai hay Công ty I.D.I cũng góp phần đa dạng hóa danh mục phát hành.
Theo ông Vũ Chí Dũng, Trưởng Ban Pháp chế – Đối ngoại (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước), thị trường trái phiếu xanh của Việt Nam đang thu hút sự quan tâm lớn từ các nhà đầu tư quốc tế. Ông cho biết: “Ngoài kỳ vọng lợi nhuận, các nhà đầu tư còn xem đây là một phần trong chiến lược đầu tư có trách nhiệm, gắn liền với mục tiêu phát triển bền vững”.
Tuy nhiên, vị chuyên gia này cũng nhấn mạnh rằng để duy trì đà phát triển, Việt Nam cần nhanh chóng hoàn thiện hướng dẫn công bố thông tin, tiêu chuẩn phát hành cũng như cơ chế giám sát sử dụng vốn xanh. Đây là những điều kiện tiên quyết giúp thị trường vận hành minh bạch, tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Tiềm năng lớn nhưng còn khoảng trống pháp lý
Theo ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng thư ký Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam, nhu cầu vốn cho phát triển xanh ở Việt Nam là vô cùng lớn. Trái phiếu xanh là kênh huy động vốn hiệu quả nhờ ưu điểm kỳ hạn dài và chi phí ổn định, thích hợp cho các dự án năng lượng tái tạo, hạ tầng bền vững hay chống biến đổi khí hậu.
Tuy vậy, thị trường vẫn chưa phát triển tương xứng. Ông Nguyễn Tùng Anh, Trưởng bộ phận Tài chính bền vững tại FiinRatings, cho rằng nguyên nhân chính là Việt Nam chưa ban hành hệ thống phân loại xanh quốc gia, dẫn đến khó khăn trong việc chuẩn hóa sản phẩm tài chính xanh. Bên cạnh đó, hành lang pháp lý vẫn thiếu những quy định cụ thể về tiêu chí môi trường và xác nhận dự án phát hành trái phiếu xanh.
Dù vậy, những tín hiệu tích cực đã xuất hiện. Quy mô thị trường tăng từ 2.500 tỷ đồng năm 2023 lên gần 7.000 tỷ đồng năm 2024, tương đương mức tăng trưởng hơn 170%. Ông Tùng Anh dự báo, năm 2025 sẽ là giai đoạn sôi động hơn khi các chính sách ưu đãi, hỗ trợ được hoàn thiện rõ ràng.
Các chuyên gia thống nhất rằng việc ban hành Danh mục phân loại xanh quốc gia là nhiệm vụ cấp thiết, giúp xác định rõ hoạt động đủ điều kiện phát hành trái phiếu xanh. Song song, cơ chế giám sát và báo cáo sử dụng vốn phải minh bạch để củng cố niềm tin của nhà đầu tư.
Ngoài ra, chính các doanh nghiệp và chủ đầu tư cũng cần chủ động xây dựng chiến lược tài chính xanh phù hợp thông lệ quốc tế. “Trong trung và dài hạn, tuân thủ tiêu chuẩn xanh sẽ là điều kiện bắt buộc nếu doanh nghiệp muốn tiếp cận nguồn vốn ưu đãi,” ông Tùng Anh nhấn mạnh.
Việc phát triển thị trường trái phiếu xanh không chỉ là nhu cầu về vốn cho các dự án môi trường, mà còn góp phần tạo dựng hình ảnh Việt Nam như một điểm đến đầu tư bền vững. Với sự vào cuộc của cả Nhà nước, địa phương, doanh nghiệp và nhà đầu tư, thị trường này hứa hẹn sẽ là động lực quan trọng giúp Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050./.
Nguyễn Thị Thắm
