Những cuộc khủng hoảng gắn liền với biến đổi khí hậu và khan hiếm nước đặt ra những thách thức lớn trên toàn cầu. Khi khủng hoảng khí hậu làm trầm trọng thêm tình trạng khan hiếm nước, các phương pháp sử dụng nước không bền vững khiến thải ra khí nhà kính, tạo nên một vòng lặp nguy hiểm.
Israel, đối mặt với những thách thức về nước do khí hậu khô cằn, đã phát triển một mô hình kinh tế nước tuần hoàn không chỉ giải quyết nhu cầu về nước mà còn giảm lượng khí thải nhà kính hiệu quả.
Những thách thức về nước của Israel bắt nguồn từ môi trường chủ yếu khô cằn, với khoảng 60% diện tích đất nước là sa mạc hoặc bán sa mạc. Mặc dù tài nguyên nước hạn chế, Israel đã duy trì nền nông nghiệp hiệu quả. Israel cung cấp đủ nước cho dân số ngày càng tăng, và khoảng 100 triệu mét khối mỗi năm cho Jordan và 100 triệu mét khối mỗi năm khác cho Chính quyền Palestine.
Khử mặn nước biển là nguồn cung cấp nước chính của Israel, với phần lớn nước ngọt hiện được lấy từ Địa Trung Hải. Đến năm 2030, Israel dự định sẽ xử lí thêm 300 triệu mét khối nước mỗi năm, giảm sự phụ thuộc vào các nguồn nước tự nhiên. Mặc dù quá trình khử mặn nước biển ban đầu dựa vào các quy trình thâm dụng năng lượng, Israel dự định dần dần chuyển sang nguồn năng lượng tái tạo để vận hành các nhà máy thải nước biển, từ đó giảm lượng khí thải nhà kính liên quan đến quá trình.
Hơn nữa, nền kinh tế nước tái chế của Israel còn có một thành phần quan trọng là xử lí nước thải. Gần như tất cả nước thải ở Israel đều được xử lý và tái sử dụng, chủ yếu cho tưới tiêu nông nghiệp. Bằng cách làm sạch nước thải và sử dụng cho tưới tiêu, Israel không chỉ bảo vệ nước mà còn ngăn chặn ô nhiễm môi trường, từ đó giảm lượng khí thải nhà kính từ nước thải chưa qua xử lý.
Nông nghiệp, một nguồn tiêu thụ đáng kể của tài nguyên nước trên toàn thế giới, đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế nước tuần hoàn của Israel. Gần 90% nước thải nội địa được tái sử dụng cho việc tưới tiêu, thiết lập một kỷ lục thế giới về tái sử dụng nước. Công nghệ tưới nhỏ giọt của Israel, được phát triển từ những năm 1960, giảm đáng kể việc sử dụng nước trong nông nghiệp trong khi tăng sản lượng mùa màng. Ngoài ra, Israel liên tục phát triển các loại cây chịu hạn và các phương pháp tưới tiêu hiệu quả để tiếp tục bảo vệ tài nguyên nước và giảm lượng khí thải nhà kính trong nông nghiệp.
Sự thành công của Israel trong quản lý nước được củng cố bởi các chính sách nhằm ngăn chặn sự thất thoát nước và thúc đẩy bảo tồn nước. Các công nghệ tiên tiến được triển khai để giảm thiểu rò rỉ và giám sát tiêu thụ nước một cách chính xác, đảm bảo sử dụng nước hiệu quả trong các lĩnh vực. Các chiến dịch tăng cường nhận thức công chúng tiếp tục khuyến khích các phương thức bảo tồn nước, góp phần vào việc giảm tiêu thụ nước trên đầu người ở Israel.
Hơn nữa, hệ thống nước thống nhất của Israel đảm bảo phân phối nước công bằng và tái đầu tư lợi nhuận vào cơ sở hạ tầng và quản lý hệ thống, duy trì hiệu suất cao và giảm thiểu thất thoát nước. Các chính sách giá cả phản ánh chi phí thực tế của nước mà không có sự hỗ trợ từ chính phủ, tạo động lực cho việc sử dụng nước một cách có trách nhiệm và giảm thiểu lãng phí thêm nữa.
Mô hình kinh tế nước tái chế của Israel đề xuất một phương pháp toàn diện trong quản lý nước mà hiệu quả giảm lượng khí thải nhà kính trong khi đảm bảo an ninh nước. Bằng cách áp dụng các yếu tố của chiến lược nước của Israel, các khu vực khác có thể giảm nhẹ tác động của khủng hoảng khí hậu đối với tài nguyên nước và xây dựng tính linh hoạt trước tình trạng thiếu nước. Sự hợp tác và chia sẻ kiến thức giữa các quốc gia là rất cần thiết để giải quyết các thách thức về nước toàn cầu và chống lại biến đổi khí hậu một cách hiệu quả.
Về mặt này, với sự hỗ trợ từ MASHAV, Cơ quan Hợp tác Phát triển Quốc tế của Israel, các tiến bộ công nghệ của Israel, như hệ thống tưới nhỏ giọt và hệ thống lọc nước, đã có mặt tại một số cơ sở giáo dục Việt Nam nhằm mục đích giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Sự hợp tác này còn mở ra ngoài giới học thuật, khi công nghệ tưới nhỏ giọt của Israel được ứng dụng thực tế trong nhiều trang trại trên khắp Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong các nỗ lực bảo tồn nước và giảm thiểu lãng phí một cách đáng kể trong khi tăng năng suất nông nghiệp.
Hai quốc gia cũng tích cực tham gia vào các nỗ lực hợp tác tập trung vào nền kinh tế tuần hoàn và các sáng kiến phát triển xanh. Tại Việt Nam, Israel đã tham gia Vietnam Circular Economy Hub, nhấn mạnh cam kết chung đối với phát triển bền vững.
Các chuyên gia Israel, như Đại sứ Gideon Behar, Đặc phái viên Đặc biệt của Israel về Biến đổi khí hậu và Bền vững, và chuyên gia Gil Shaki, đã tham gia các cuộc đối thoại cấp cao của Việt Nam, chia sẻ chuyên môn của Israel trong xử lý nước thải, đổi mới khí hậu và năng lượng xanh với các bên liên quan tại Việt Nam.
Tóm lại, ngành nước Israel mang nhiều kì vọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và khan hiếm nước. Mô hình kinh tế nước tuần hoàn đem lại những bài học và nguồn cảm hứng về quản lý nước bền vững trên toàn thế giới. Khi thế giới đối mặt với những thách thức kép của biến đổi khí hậu và khan hiếm nước, kinh nghiệm của Israel đề xuất một lộ trình cho một tương lai bền vững và linh hoạt hơn cho tất cả mọi người.
Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Đại sứ Gideon Behar, Đặc phái viên Đặc biệt của Israel về Biến đổi khí hậu và Bền vững, Bộ Ngoại giao Israel, và ông Ravid Levy, Giám đốc Cấp cao, Cộng đồng Đổi mới Nước của Israel, cho sự đóng góp quý báu của họ vào bài viết này.
Tại Hội nghị thượng đỉnh Liên hợp quốc về Môi trường và Phát triển được tổ chức tại Rio de Janeiro, Brazil từ ngày 3-14/6/1992, Liên hợp quốc đã ra Nghị quyết lấy ngày 22/3 hàng năm là Ngày Nước Thế giới và bắt đầu được tổ chức thường niên từ năm 1993.
Ngày Nước Thế giới ra đời với mục tiêu hướng người dân trên toàn thế giới đến việc tiết kiệm, bảo vệ nguồn nước, khuyến khích người dân nâng cao nhận thức về giá trị của nước trong cuộc sống hàng ngày của con người cũng như bảo vệ môi trường sống quý giá của nhiều loài sinh vật cùng chung sống trên Trái Đất.
Yaron Mayer – Đại sứ Israel tại Việt Nam
