Bí ẩn địa chất lâu năm
Những “fairy circles” – các vòng tròn kỳ lạ trên mặt đất mà cây cối không mọc được từ lâu đã là chủ đề gây tò mò trong giới khoa học. Nghiên cứu mới của Đại học Vienna cho thấy những vòng tròn này có thể là dấu hiệu quan trọng để xác định vị trí và độ sâu của các mỏ hydro tự nhiên, nguồn năng lượng sạch được kỳ vọng sẽ đóng vai trò lớn trong quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu. Các vòng tròn xuất hiện ở nhiều nơi trên thế giới, từ thảo nguyên Nga, sa mạc Namibia đến Australia và Brazil, với đường kính có thể lên tới hàng trăm mét và độ sâu vài mét.
Mô phỏng “soufflé phồng – xẹp” giải mã hiện tượng
Nghiên cứu do Martin Schöpfer dẫn đầu đã sử dụng mô phỏng địa cơ học hai pha để giải thích cơ chế hình thành các vòng tròn này. Khi khí hydro từ sâu dưới lòng đất trồi lên, nước ngầm bị đẩy lên và làm đất phồng như một chiếc bánh soufflé đang nở. Khi áp suất giảm, hỗn hợp khí–nước rút xuống khiến đất lún lại, hình thành các vòng trũng đặc trưng. Kết quả nghiên cứu cho thấy kích thước và độ sâu của vòng tròn tỷ lệ thuận với độ sâu và áp suất của nguồn hydro bên dưới, biến chúng thành “bản đồ tự nhiên” cho các nhà thăm dò năng lượng.
Tiềm năng của nguồn năng lượng “trắng”
Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh ý nghĩa đột phá của phát hiện này trong bối cảnh nhu cầu năng lượng sạch ngày càng cấp thiết. Hydro tự nhiên – hay còn gọi là “hydro trắng” hoặc “hydro vàng” – đang thu hút sự quan tâm toàn cầu vì khả năng khai thác trực tiếp, không cần tiêu tốn nhiều năng lượng sản xuất và gần như không tạo ra khí thải carbon. Gabor Tari, nhà địa chất trưởng của tập đoàn OMV và đồng tác giả nghiên cứu, nhận định nguồn năng lượng này có thể giúp giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và mở ra thị trường năng lượng mới cạnh tranh hơn so với các loại hydro sản xuất công nghiệp như hydro xanh hay xám.
Thách thức nghiên cứu và triển vọng tương lai
Schöpfer nhấn mạnh rằng cần có thêm nghiên cứu để kiểm chứng kết quả này trên nhiều loại địa hình khác nhau, đồng thời khảo sát hiện tượng khí phát ra theo nhịp và ảnh hưởng hóa học của hydro đối với nền đá. Việc kết hợp mô phỏng địa cơ học với khảo sát thực địa trong tương lai có thể giúp xây dựng một hệ thống “định vị” hydro tự nhiên chính xác và hiệu quả, góp phần giảm chi phí tìm kiếm và thúc đẩy công nghệ khai thác năng lượng bền vững.
Phát hiện này cho thấy thiên nhiên vẫn lưu giữ nhiều “tín hiệu” quý giá mà khoa học có thể giải mã để phục vụ quá trình chuyển đổi năng lượng. Trong bối cảnh toàn cầu chạy đua giảm phát thải khí nhà kính, tận dụng các dấu hiệu tự nhiên như “fairy circles” không chỉ mở ra hướng đi mới cho ngành năng lượng sạch mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của nghiên cứu địa chất liên ngành, kết hợp khoa học cơ bản với công nghệ hiện đại.
