Chỉ có một đợt trái phiếu xanh do một công ty Mỹ phát hành trong năm nay. Đó là lô trái phiếu trị giá 350 triệu đô la Mỹ từ công ty điện lực Oglethorpe Power hồi tháng 1. Diễn biến này đánh dấu khởi đầu năm trì trệ trong ít nhất một thập niên đối với thị trường trái phiếu xanh của Mỹ.
Trái phiếu xanh là công cụ huy động vốn cho các dự án tác động tích cực đến môi trường. Trong nhiều năm, những bên phát hành chính ở Mỹ bao gồm các ngân hàng và công ty dịch vụ tiện ích. Những doanh nghiệp lớn như Apple và Walmart cũng thỉnh thoảng tiến hành những đợt bán trái phiếu xanh gây chú ý.
Hiện nay, doanh nghiệp Mỹ đang thay đổi cách tiếp cận đối với vấn đề khí hậu sau khi các nhà lãnh đạo của đảng Cộng hòa công kích mạnh mẽ các khoản đầu tư nhằm đạt được mục tiêu về môi trường xã hội và quản trị (ESG).
Trái phiếu xanh tài trợ cho các dự án môi trường là loại nợ ESG được bán phổ biến nhất.
Thế nhưng, ngay cả trước khi ông Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ, doanh số bán trái phiếu xanh của doanh nghiệp Mỹ đã giảm đáng kể so với mức đỉnh điểm năm 2021. Sự suy giảm này là sự phản kháng của đảng Cộng hòa và sự giám sát chặt chẽ đối với hoạt động “tẩy rửa xanh”, tức các tuyên bố sai sự thật hoặc quá mức về lợi ích môi trường của sản phẩm.
Andrew Poreda, nhà phân tích cấp cao của công ty quản lý đầu tư có trách nhiệm Sage Advisory Services, cho biết tại Mỹ, ngay cả việc dán nhãn trái phiếu xanh cũng có thể gây tranh cãi.
Tháng 11 năm ngoái, tổng chưởng lý của 11 bang kiện cáo buộc các công ty quản lý tài sản BlackRock, State Street và Vanguard vi phạm luật chống độc quyền với các sáng kiến ESG. Một tháng sau đó, một ủy ban Hạ viện Mỹ do đảng Cộng hòa lãnh đạo cho biết đã tìm thấy bằng chứng về “sự thông đồng” của các công ty tài chính nhằm áp đặt các mục tiêu ESG cho các doanh nghiệp Mỹ.
Nhiều doanh nghiệp Mỹ đã lặng lẽ rút bỏ thông điệp ủng hộ đầu tư ESG và thị trường nợ bền vững của Mỹ đang bị ảnh hưởng. Tính từ đầu năm đến hôm 27/3, tổng doanh số trái phiếu ESG từ các doanh nghiệp và và tổ chức tài chính của Mỹ giảm gần 89% so cùng kỳ năm trước.
“Trong năm nay, các chuyển động chính trị ở cấp độ liên bang đã trở nên tiêu cực rõ rệt đối với các đợt phát hành trái phiếu xanh ở Mỹ”, các nhà chiến lược của ngân hàng hàng JPMorgan Chase nhận xét trong một báo cáo hôm 26/3.
Trước áp lực chính trị dưới thời kỳ cầm quyền của Tổng thống Donald Trump, các ngân hàng lớn nhất của Mỹ đã rời khỏi Liên minh ngân hàng Net-Zero và điều chỉnh các chính sách về đa dạng, công bằng và hòa nhập.
Tuy nhiên, ở những nơi khác trên thế giới, hoạt động phát hành trái phiếu xanh vẫn diễn ra mạnh mẽ. Hồi tháng 1, ngân hàng BNP Paribas dự báo, tổng doanh số bán trái phiếu xanh toàn cầu dự kiến đạt 660 tỉ đô la trong năm nay, tăng khoảng 8% so với năm ngoái.
Các công ty Mỹ chưa bao giờ dẫn dắt thị trường trái phiếu xanh trong khi nợ xanh chiếm tỷ trọng lớn hơn nhiều trên thị trường nợ châu Âu.
Tại Trung Quốc, nhiều công ty, trong đó có những công ty trong lĩnh vực tài chính đã bán hơn 17 tỉ đô la trái phiếu xanh trong 2 tháng đầu năm, cao gần năm lần so với cùng kỳ năm ngoái, theo dữ liệu do Bloomberg tổng hợp.
Theo ngân hàng BNP Paribas, khoảng 570 tỉ đô la trái phiếu xanh đáo hạn vào năm 2025 và 2026 sẽ cung cấp tiền để các nhà đầu tư ESG tái đầu tư, thúc đẩy nguồn cung từ các đơn vị phát hành muốn đảo các khoản nợ xanh chưa thanh toán.
Ngay cả ở Mỹ, trái phiếu xanh đô thị do chính quyền địa phương và tiểu bang cũng được phát hành với tốc độ nhanh hơn bao giờ hết trong tháng Hai.
Sean Kidney, CEO của Climate Bonds Initiative, một tổ chức phi lợi nhuận thúc đẩy đầu tư xanh cho biết, mục tiêu cuối cùng của thị trường trái phiếu xanh là luân chuyển dòng vốn theo hướng phát triển bền vững. Việc dán nhãn trái phiếu xanh giúp các công ty báo hiệu ý mục tiêu đầu tư rõ ràng với các nhà quản lý tiền tệ và tuân thủ các tiêu chuẩn bền vững được chấp nhận trên toàn cầu. Đây là lý do giúp thị trường trái phiếu xanh cất cánh ngay từ đầu.
“Xu hướng thoái lui của các doanh nghiệp Mỹ sẽ không giết chết thị trường trái phiếu xanh toàn cầu. Quỹ đạo của thị trường này vẫn là tăng trưởng nhưng sẽ gập ghềnh”, Kidney nói.
Chánh Tài (Theo Bloomberg)
