Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan hành pháp của Liên minh châu Âu (EU), đang triển khai lộ trình mới để phát triển thị trường tự nguyện cho tín chỉ thiên nhiên (nature credits). Loại tín chỉ này sẽ được cấp cho nông dân, người làm nghề lâm nghiệp, ngư dân, chủ đất và cộng đồng địa phương nếu họ thực hiện những dự án giúp phục hồi phục hồi đa dạng sinh học và bảo vệ hệ sinh thái. Bên mua và nhà đầu tư tiềm năng đối với tín chỉ thiên nhiên cũng rất rộng, từ các công ty tư nhân, tổ chức tài chính đến nhà đầu tư nhỏ và tổ chức công.
Thông báo của EC về lộ trình hướng tới tín chỉ thiên nhiên hôm 7-7 cho biết, tín chỉ này sẽ tưởng thưởng cho cho những hành động tích cực có thể đo lường được đối với thiên nhiên. Tín chỉ sẽ được thiết kế với các tiêu chuẩn và chứng nhận rõ ràng để tránh tình trạng gian lận và đảm bảo tính minh bạch.
Cụ thể, tín chỉ thiên nhiên có thể được tạo ra bởi những người thực hiện các hành động phục hồi hoặc bảo tồn thiên nhiên, ví dụ, một nhóm nông dân hoặc người quản lý đất đai thực hiện các dự án tái trồng rừng hoặc phục hồi các vùng đất ngập nước.
Một đơn vị chứng nhận độc lập sẽ xem xét kế hoạch dự án, phương pháp thực hiện và tác động dự kiến với thiên nhiên. Nếu tuân thủ chứng nhận đa dạng sinh học phù hợp, dự án sẽ nhận được chứng chỉ. Đó là sự công nhận chính thức về hành động chất lượng cao của dự án.
Sau đó, các tín chỉ này sẽ được bán cho các doanh nghiệp (ví dụ: công ty nông sản thực phẩm, công ty bảo hiểm), cơ quan công quyền hoặc công dân muốn đóng góp vào nỗ lực phục hồi thiên nhiên, đạt được các mục tiêu phát triển bền vững, đầu tư giảm thiểu rủi ro liên quan đến thiên nhiên hoặc hỗ trợ các hệ sinh thái địa phương.
Doanh thu từ các tín chỉ thiên nhiên sẽ được chi trả cho nông dân, người làm lâm người hay người quản lý đất đai để tưởng thượng cho hành động bảo vệ thiên nhiên tích cực của họ, cho phép tái đầu tư.
Sáng kiến này mang đến các cơ hội đầu tư được chứng nhận cho các doanh nghiệp, chủ đất và cộng đồng.
EC cho biết sẽ thành lập một nhóm chuyên gia với sự tham gia đại diện của các chính phủ, nông dân, cộng đồng địa phương và nhà khoa học để phát triển các phương pháp luận cho tín chỉ thiên nhiên trong năm nay. Nhóm chuyên gia sẽ đánh giá cách chứng nhận tín chỉ thiên nhiên và cách quản lý thị trường tự nguyện của tín chỉ này, trước khi quyết định có đưa điều này vào luật của EU hay không.
EU hiện đang thí điểm các sáng kiến tín chỉ thiên nhiên tại Pháp, Estonia và Peru và đang hợp tác với các đối tác quốc tế như Liên minh tín chỉ đa đạng sinh học (BCA), Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), Ban cố vấn quốc tế về tín chỉ đa dạng sinh học.
Tín chỉ thiên nhiên cũng có thể hỗ trợ các nước thành viên đạt được các mục tiêu quốc gia theo Quy định phục hồi thiên nhiên của EU và đóng góp vào các mục tiêu toàn cầu của Khung đa dạng sinh học Côn Minh – Montreal.
“Sáng kiến này không nhằm biến thiên nhiên thành một loại hàng hóa mà là sự công nhận và khen thưởng các hành động phục hồi và bảo tồn thiên nhiên”, Cao ủy Môi trường EU Jessika Roswall nói với các phóng viên.
Sáng kiến tín chỉ thiên nhiên tương tư như thị trường giao dịch tự nguyện tín chỉ carbon, trong đó các dự án giảm phát thải carbon bán tín chỉ cho các công ty muốn hỗ trợ các nỗ lực giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, thị trường tín chỉ carbon tự nguyện bị ảnh hưởng uy tín nghiêm trọng do các vụ bê bối gần đây trong đó, các dự án phát hành tín chỉ không mang lại lợi ích về khí hậu như đã tuyên bố.
EU đang tìm cách tăng nguồn tài trợ cho nỗ lực bảo vệ môi trường mà không gây thêm căng thẳng cho ngân sách công vốn đang căng thẳng do các ưu tiên khác như quốc phòng. EU kỳ vọng tín chỉ thiên nhiên sẽ giúp huy động thêm nguồn vốn, bù đắp cho mức thiếu hụt 37 tỉ euro tài trợ cần thiết để bảo vệ đa dạng sinh học ở khối này hàng năm.
Khánh Lan (Theo Reuters, Europa.eu)
