Theo báo cáo trong tuần này của Công ty tài chính năng lượng mới Bloomberg (BloombergNEF), trong nửa đầu năm nay, đầu tư toàn cầu vào các nguồn năng lượng tái tạo đạt 386,5 tỉ đô la Mỹ, đánh dấu con số kỷ lục cho một kỳ sáu tháng.
Điều bất ngờ là thành tích này đạt được bất chấp sự sụt giảm 36% đầu tư tại Mỹ so với nửa cuối năm 2024. Lúc đó, nhà đầu tư đã đổ xô tận dụng những ưu đãi thuế cho năng lượng sạch từ Đạo luật Giảm Lạm phát (IRA) trước khi Tổng thống Donald Trump trở lại nắm quyền và nhanh chóng đảo ngược chính sách hỗ trợ năng lượng sạch.
Ông Trump không chỉ cắt giảm các ưu đãi mà còn xóa bỏ mọi quy định khuyến khích chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch, đồng thời làm đảo chuỗi cung ứng toàn cầu năng lượng tái tạo toàn cầu.
Cuộc tấn công của ông Trump vào các công nghệ sạch mới nổi không chỉ đe dọa làm tăng hóa đơn tiền điện của người dân Mỹ, mà còn đang trao chìa khóa tương lai năng lượng cho đối thủ địa chính trị là Trung Quốc.
Đối mặt với các mức thuế nặng nề từ Mỹ, các tấm pin mặt trời của Trung Quốc đã tràn vào những thị trường mới đầy tiềm năng ở châu Phi, nơi nhập khẩu pin mặt trời từ Trung Quốc tăng vọt 60% trong năm qua, theo tổ chức nghiên cứu năng lượng Ember.
Như hơn một thập niên qua, Trung Quốc tiếp tục dẫn đầu làn sóng đầu năng lượng sạch, đóng góp 169 tỉ đô la trong nửa đầu năm 2025. Con số này giảm nhẹ so với nửa cuối năm 2024, khi một thay đổi chính sách thị trường điện ở Bắc Kinh thúc đẩy các nhà phát triển năng lượng tái tạo gấp rút hoàn thành dự án trước cuối năm.
Tại Đông Nam Á, đầu tư cho năng lượng tái tạo trong nửa đầu năm này cũng tăng 7% so với nửa cuối năm 2024.
Nhưng ấn tượng nhất là Liên minh châu Âu (EU), nơi đầu tư cho năng lượng tái tạo tăng vọt 63% so với nửa cuối năm 2024 để đạt gần 76 tỉ đô la. Thực tế, EU và Mỹ đã hoán đổi vị trí, với EU vượt qua Mỹ để trở thành điểm đến lớn thứ hai cho vốn xanh sau Trung Quốc.
“Điều này cho thấy các nhà phát triển năng lượng sách và nhà đầu tư có thể đang chuyển hướng dòng vốn từ Mỹ sang châu Âu”, các nhà phân tích của BloombergNEF nhận định. Họ lưu ý rằng, tập đoàn dầu khí TotalEnergies của Pháp gần đây thông báo với cổ đông rằng sẽ chuyển trọng tâm các kế hoạch phát triển điện gió xa bờ đến Biển Bắc (ở tây bắc châu Âu) và tránh xa Mỹ. Tập đoàn năng lượng RWE của Đức cũng có kế hoạch tương tự.
Nói cách khác, cuộc cách mạng năng lượng sạch không hề chùn bước trước ông Trump, mà chỉ đang chuyển sang nơi khác, bỏ lại Mỹ phía sau.
Thậm chí, đầu tư toàn cầu vào năng lượng gió, mục tiêu tấn công chính của ông Trump, vẫn tăng 8% trong nửa đầu năm, đạt 126 tỉ đô la.
Đầu tư năng lượng mặt trời tiếp tục dẫn đầu, thu hút 252 tỉ đô la trong nửa đầu năm dù các dự án quy mô lớn ở Trung Quốc, Brazil và một số nơi khác đối mặt với giá điện âm và những vấn đề liên quan đến thừa điện.
Ngoài việc góp phần duy trì một môi trường đáng sống, năng lượng sạch còn có lợi thế là thường rẻ hơn và nhanh chóng triển khai hơn các dạng năng lượng khác. Ngay cả sự phản đối quyết liệt của Trump cũng không thể che khuất được lợi thế kinh tế này.
Điều đó giải thích tại sao năng lượng mặt trời và pin lưu trữ điện dự kiến sẽ chiếm 80% công suất năng lượng sạch quy mô lớn được phát triển tại Mỹ trong nửa cuối năm 2025, theo Cục Quản lý thông tin năng lượng Mỹ (EIA). Đáng chú ý, 12% nguồn năng lượng mới tại Mỹ trong nửa cuối năm 2025 sẽ đến từ gió, vượt qua con số 7% từ khí đốt.
Dù vậy, nỗ lực cản trở chuyển đổi năng lượng của chính phủ Mỹ hiện nay là điều đáng lo ngại, đặc biệt khi cả thế giới cần chung tay hành động để đạt được mục tiêu chung. Thế giới đang cạn dần thời gian để giữ mức nóng lên toàn cầu ở ngưỡng 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp nhằm tránh những tác động thảm khốc hơn của biến đổi khí hậu.
Để đạt được mục tiêu không phát thải ròng carbon vào năm 2050, thế giới cần đầu tư hơn 7.000 tỉ đô la mỗi năm vào quá trình chuyển đổi năng lượng, theo ước tính của BloombergNEF. Tuy nhiên, năm ngoái, toàn cầu chỉ đầu tư 2.100 tỉ đô la. Đó là một kỷ lục và cao hơn khoản đầu tư 1.200 tỉ đô la vào nhiên liệu hóa thạch nhưng vẫn thiếu hụt ít nhất 5.000 tỉ đô la.
Khánh Lan (Theo Bloomberg)
