Trong báo cáo công bố hôm 26/4, IEA cho biết năm 2022, doanh số xe điện, gồm xe thuần điện và xe hybrid (sử dụng vừa động cơ điện vừa động cơ đốt trong vận hành dựa vào pin) trên toàn cầu lần đầu tiên vượt mốc 10 triệu, tăng 55% so với năm trước đó.
Sức tiêu thụ xe điện tăng mạnh chủ yếu nhờ Trung Quốc, thị trường chiếm gần 2/3 tổng doanh số xe điện toàn cầu trong năm ngoái nhờ chương trình trợ cấp. Châu Âu và Mỹ, những nơi đều cung cấp các ưu đãi cho phương tiện sạch, là thị trường lớn thứ hai và thứ ba của xe điện.
Theo IEA, trong năm 2022, có hơn 26 triệu xe điện hoạt động trên đường xá của thế giới, tăng khoảng 60% so với năm 2021. Dự báo, trong năm nay, người tiêu dùng sẽ mua thêm gần 14 triệu xe điện. Doanh số xe điện sẽ chiếm 18% tổng doanh số bán ô tô toàn cầu trong năm 2023, so với mức 4% vào năm 2020.
Thúc đẩy doanh số xe điện là một trong những nhiệm vụ quan trọng để các chính phủ để giảm phát thải khí nhà kính. Liên minh châu Âu (EU) đặt mục tiêu loại bỏ gần như toàn bộ doanh số bán xe động cơ đốt trong vào năm 2035. Trong khi đó, Mỹ hướng đến mục tiêu một nửa doanh số xe vào cuối thập niên là xe điện.
Chính sách siết chặt quản lý khí thải từ xe cộ khiến mọi nhà sản xuất ô tô lớn trên toàn cầu tăng tốc đầu tư vào xe điện hoặc xe chạy bằng nhiên liệu hydrogen.
Ford, Stellantis, General Motors và Mercedes-Benz nằm trong số những nhà sản xuất ô tô đã xây dựng kế hoạch đầu tư hàng tỉ đô la Mỹ để chỉ bán các mẫu xe không phát thải khí carbon trong vòng hai thập niên tới. Đồng thời, bằng chính sách giảm giá, các hãng xe điện như Tesla (Mỹ) các tay chơi của Trung Quốc cũng đang gia tăng cạnh tranh trong phân khúc xe điện, có khả năng thúc đẩy nhu cầu hơn nữa.
Ngày càng có nhiều mẫu xe điện được tung ra ở các thị trường lớn, với 60% các lựa chọn xe điện ở Trung Quốc là xe cỡ lớn hoặc xe thể thao đa dụng, phân khúc phổ biến nhất đối với người lái xe trên toàn cầu. Tổng cộng, có hơn 500 mẫu xe điện được bán trên toàn cầu vào năm ngoái, nhiều hơn gấp đôi so với con số cách đây 5 năm.
IEA cũng nâng dự báo doanh số xe điện trên toàn cầu trong dài hạn. Cơ quan này ước tính 35% doanh số xe trên toàn cầu sẽ là xe điện vào năm 2030, cao hơn so với mức dự báo 25% đưa ra cách đây một năm. 60% doanh số xe ở Trung Quốc, Mỹ và châu Âu sẽ hoàn toàn là xe điện vào năm 2030.
“Xe động cơ đốt trong đã không có đối thủ trong hơn một thế kỷ qua nhưng xe điện đang thay đổi hiện trạng. Đến năm 2030, xe điện sẽ giúp giảm nhu cầu sử dụng ít nhất 5 triệu thùng dầu mỗi ngày”, Fatih Birol, Giám đốc điều hành IEA, cho biết.
Báo cáo trên cũng lưu ý sự phụ thuộc của ngành công nghiệp xe điện vào công nghệ Trung Quốc. Năm ngoái, khoảng 35% xe điện xuất khẩu trên thế giới được sản xuất ở Trung Quốc. Trong khi đó, châu Âu là đối tác thương mại lớn nhất của nước này về xe điện và pin.
Doanh số xe điện tăng mạnh cũng thúc đẩy làn sóng đầu tư vào các nhà máy sản xuất pin. Nhu cầu pin xe điện tăng 65% trong năm ngoái, lên 550 gigawatt giờ (GWh). Với hàng loạt dự án nhà máy pin được công bố trong thời gian gần đây, đặc biệt là ở Mỹ, IEA cho rằng ngành công nghiệp pin đang đi đúng hướng để đáp ứng nhu cầu dự kiến của hãng xe trong thập niên này.
Các thị trường nhỏ hơn cũng ghi nhận mức tăng trưởng cao về doanh số xe điện do hiệu ứng nền tảng thấp. Năm 2022, doanh số xe chạy pin tăng gấp ba lần ở Ấn Độ và Indonesia, và tăng gấp đôi ở Thái Lan, nơi xe điện chiếm hơn 3% doanh số xe nói chung.
IEA cho biết Ấn Độ đang thúc đẩy sản xuất xe điện lẫn linh kiện và phụ tùng xe điện. Cho đến nay, chương trình khuyến khích đầu tư 3,2 tỉ đô la của chính phủ Ấn Độ đã thu hút 8,3 tỉ đô la rót vào ngành công nghiệp xe điện.
Chánh Tài (Theo Financial Times, CNBC)
