Chuyển đổi sang phương tiện xanh
Tại Hội nghị COP26, Việt Nam đã cam kết đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, một cam kết mạnh mẽ và có trách nhiệm trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng với các hiện tượng thời tiết cực đoan như nắng nóng, hạn hán, lũ lụt và cháy rừng lan rộng khắp nơi trên thế giới.
Trong đó, ngành giao thông vận tải, đặc biệt là vận tải đường bộ, đang đóng vai trò quan trọng trong việc giảm phát thải CO2, chiếm đến 80% tổng lượng phát thải của toàn ngành. Vì vậy, việc phát triển giao thông đường bộ xanh trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Điều này không chỉ giúp thực hiện cam kết Net Zero mà còn mở ra cơ hội để ngành này tiến về phía trước, hiện đại hóa và hòa nhập với xu hướng và công nghệ tiên tiến của thế giới.
Để đạt được mục tiêu Net Zero, việc chuyển đổi từ các phương tiện giao thông chạy bằng nhiên liệu hóa thạch sang phương tiện xanh là rất quan trọng. Các phương tiện điện tử, xe chạy bằng năng lượng tái tạo như điện, hydro, hay pin nhiên liệu là những lựa chọn thích hợp. Chính phủ và các doanh nghiệp cần đầu tư vào việc nghiên cứu và phát triển công nghệ tiên tiến để sản xuất phương tiện giao thông xanh, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để người dân chuyển đổi sang sử dụng những phương tiện này.
Việc phát triển giao thông công cộng và vận chuyển đường sắt là những phương tiện có khả năng vận chuyển hàng loạt người một cách hiệu quả và góp phần giảm thiểu lượng khí thải từ giao thông cá nhân. Chính phủ cần đầu tư vào hạ tầng giao thông công cộng và mở rộng mạng lưới đường sắt, đồng thời đưa ra các chính sách khuyến khích người dân sử dụng giao thông công cộng và vận chuyển đường sắt, bằng cách giảm giá vé, cải thiện chất lượng dịch vụ và tăng cường tiện ích cho hành khách.
Để thúc đẩy việc sử dụng xe điện và xe đạp, cần xây dựng hạ tầng hỗ trợ như các điểm sạc điện, bãi đỗ xe an toàn cho xe đạp và đảm bảo mạng lưới đường đi thuận tiện cho việc di chuyển bằng xe đạp, Chính phủ cần đầu tư vào việc xây dựng và cải thiện hạ tầng này, đồng thời đưa ra các chính sách khuyến khích người dân sử dụng xe điện và xe đạp, bao gồm các khoản hỗ trợ tài chính và ưu đãi thuế.
Ngoài ra, công nghệ thông minh và xe tự lái có thể giúp tăng tính hiệu quả và an toàn trong giao thông đường bộ. Hệ thống thông minh có thể giúp giảm thiểu ùn tắc giao thông và tiết kiệm năng lượng, trong khi xe tự lái có thể tối ưu hóa hành trình và giảm thiểu lượng khí thải. Chính phủ và các công ty công nghệ cần hợp tác để phát triển và triển khai các công nghệ này, đồng thời đảm bảo an toàn và bảo vệ quyền riêng tư của người dân.
Chia sẻ phương tiện như ô tô, xe đạp và xe điện có thể giảm thiểu số lượng phương tiện trên đường và làm giảm khí thải. Chính phủ và các tổ chức cần tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ phương tiện, bằng cách đưa ra các chính sách khuyến khích và xây dựng các nền tảng trực tuyến để người dân dễ dàng chia sẻ phương tiện.
Hướng tới mục tiêu Net Zero
Vì vậy, Chính phủ và Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đã tập trung vào việc thúc đẩy các giải pháp giảm phát thải, đặc biệt là thông qua việc phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh và giảm phát thải khí carbon, khí metan của ngành giao thông vận tải. Quyết định này (số 876/QĐ-TTg, tháng 7/2022) đưa ra mục tiêu rõ ràng, lộ trình thực hiện cụ thể và các giải pháp nhằm đảm bảo hiệu quả trong việc bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển bền vững của ngành này.
Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn đã thông tin rằng, đến thời điểm này, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã nỗ lực mạnh mẽ trong quá trình chuyển đổi sang năng lượng xanh bằng cách thúc đẩy sản xuất xe điện trong nước và xây dựng hạ tầng trạm sạc trên khắp cả nước. Đồng thời, họ cũng đặt ra tiêu chuẩn mới trong các hoạt động về môi trường, xã hội và quản trị doanh nghiệp. Quyết định 876/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí mê-tan trong ngành GTVT. Bộ GTVT cũng đã đưa ra hàng loạt chính sách hỗ trợ để khuyến khích chuyển đổi sang xe điện. Tuy nhiên, việc thực hiện chuyển đổi này vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm thiếu hạ tầng trạm sạc, chi phí cao của xe điện, thiếu các cơ chế khuyến khích tiêu dùng và sử dụng xe điện, cùng với nhận thức chưa đầy đủ từ các cơ quan và doanh nghiệp về tầm quan trọng của việc chuyển đổi sang năng lượng xanh.
Dự báo của Viện Chiến lược và Phát triển Giao thông vận tải cho thấy, Việt Nam sẽ đạt lượng phát thải khoảng 64,3 triệu tấn CO2 vào năm 2025 và 88,1 triệu tấn CO2 vào năm 2030. Vận tải đường bộ, đặc biệt là tại các đô thị lớn như TPHCM, Hà Nội, chiếm gần 80% tổng lượng phát thải của toàn ngành. Chính vì vậy, Chính phủ và Bộ GTVT đang tập trung mạnh mẽ vào các giải pháp giảm phát thải CO2 trong lĩnh vực đường bộ, với chuyển đổi phương tiện từ động cơ đốt trong sang xe điện và các loại xe sử dụng năng lượng xanh là trọng tâm.
Trong đó, TP. Hà Nội nổi bật với việc đi đầu trong chuyển đổi năng lượng xanh của ngành GTVT, với nhiều hình thức vận tải hành khách công cộng thân thiện với môi trường đang được triển khai rộng rãi nhất cả nước, bao gồm xe buýt sử dụng nhiên liệu sạch CNG và xe buýt điện, taxi điện, đường sắt đô thị, xe điện hai bánh và xe đạp công cộng. Trong tổng số 2.000 xe buýt đang hoạt động, Hà Nội đã có 277 xe điện và xe sử dụng nhiên liệu sạch CNG, chiếm 13,6% tổng số phương tiện.
Theo đại diện Sở GTVT Hà Nội, lộ trình chuyển đổi này được phân thành hai giai đoạn: giai đoạn 1 từ năm 2025-2030, dự kiến chuyển đổi trung bình 157 xe/năm; giai đoạn 2 từ năm 2031-2035, dự kiến chuyển đổi trung bình 162 xe/năm. Trong khi đó, TP. HCM đặt mục tiêu từ năm 2030, 100% xe taxi mới sử dụng điện và năng lượng xanh, và đến năm 2050, 100% xe buýt và taxi sử dụng năng lượng xanh.
Phát triển giao thông đường bộ xanh là một bước quan trọng trong việc đạt được mục tiêu Net Zero. Để thành công, Chính phủ, công ty công nghệ và cộng đồng cần hợp tác để đầu tư vào phương tiện giao thông xanh, thúc đẩy sử dụng giao thông công cộng và vận chuyển đường sắt, xây dựng hạ tầng hỗ trợ xe điện và xe đạp, sử dụng công nghệ thông minh và xe tự lái, cũng như khuyến khích chia sẻ phương tiện. Chỉ khi tất cả các bên cùng đóng góp, chúng ta mới có thể xây dựng một hệ thống giao thông đường bộ bền vững và hướng tới mục tiêu Net Zero, giúp bảo vệ môi trường và tạo ra một tương lai tươi sáng cho thế hệ tương lai.
Nghệ Nhân
