Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết vừa trình Thủ tướng Chính phủ Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh.
Dự thảo Quyết định này đặt ra khung pháp lý để đánh giá và hỗ trợ các dự án có lợi ích môi trường. Quy định sẽ áp dụng cho chủ dự án đầu tư, tổ chức phát hành trái phiếu xanh, tổ chức tín dụng và các bên liên quan.
Xác nhận dự án đầu tư đáp ứng tiêu chí môi trường, thúc đẩy tài chính xanh
Theo dự thảo, dự án phải đáp ứng các tiêu chí môi trường như có báo cáo đánh giá tác động môi trường, giấy phép môi trường hoặc đăng ký môi trường, đồng thời thuộc lĩnh vực bảo vệ môi trường và đáp ứng yêu cầu kỹ thuật.
Việc xác nhận tiêu chí môi trường do tổ chức độc lập thực hiện theo tiêu chuẩn quốc gia hoặc quốc tế, với hồ sơ gồm văn bản pháp lý và báo cáo thuyết minh chi tiết. Văn bản xác nhận này là cơ sở để hưởng chính sách ưu đãi trong cấp tín dụng xanh và phát hành trái phiếu xanh. Hoạt động thanh tra, giám sát cũng được quy định nhằm đảm bảo minh bạch, tránh lợi dụng chính sách.
Quyết định khi ra đời sẽ giúp thúc đẩy tài chính xanh, hỗ trợ các dự án phát triển bền vững và huy động nguồn vốn cho bảo vệ môi trường. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, quyết định về tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh khi ban hành là một bước tiến quan trọng trong thúc đẩy tài chính xanh tại Việt Nam, đặt nền tảng pháp lý cho việc cấp tín dụng xanh và phát hành trái phiếu xanh đối với các dự án đầu tư đáp ứng tiêu chí môi trường.
Dự thảo xác định phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng và đưa ra các tiêu chí cụ thể mà dự án đầu tư phải đáp ứng để được công nhận là dự án xanh. Các dự án này phải có quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, giấy phép môi trường hoặc đăng ký môi trường theo quy định của pháp luật và phải thuộc lĩnh vực bảo vệ môi trường và mang lại lợi ích rõ ràng về môi trường.
Điểm quan trọng của dự thảo quyết định là quy trình xác nhận dự án đầu tư đáp ứng tiêu chí môi trường. Xác nhận giúp đảm bảo tính minh bạch, khách quan và là điều kiện tiên quyết để các chủ dự án được hưởng các chính sách ưu đãi của Nhà nước.
Tổ chức xác nhận độc lập sẽ đóng vai trò trung gian, kiểm tra hồ sơ và đưa ra kết luận về việc dự án có đáp ứng tiêu chí môi trường hay không. Tổ chức xác nhận phải có tư cách pháp nhân, hoạt động trong lĩnh vực đánh giá sự phù hợp hoặc kiểm toán và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về dịch vụ chứng nhận sự phù hợp, đảm bảo rằng quá trình xác nhận được thực hiện theo các tiêu chuẩn chặt chẽ, tránh tình trạng xác nhận thiếu khách quan hoặc lợi dụng chính sách để trục lợi.
Hồ sơ để thuyết minh một dự án đáp ứng tiêu chí môi trường bao gồm văn bản đề nghị xác nhận, các tài liệu chứng minh sự tuân thủ quy định môi trường và báo cáo thuyết minh về tính bền vững của dự án, giúp cơ quan quản lý có cơ sở đánh giá chính xác mức độ tác động môi trường của dự án, từ đó đưa ra quyết định phù hợp.
Sau khi dự án được xác nhận, văn bản xác nhận sẽ là căn cứ quan trọng để các cơ quan có thẩm quyền xem xét cấp tín dụng xanh hoặc cho phép phát hành trái phiếu xanh.
Văn bản xác nhận có vai trò quan trọng đối với thị trường tài chính, đặc biệt trong bối cảnh ngày càng có nhiều nhà đầu tư quan tâm đến các sản phẩm tài chính bền vững.
Đối với trái phiếu xanh, văn bản xác nhận giúp đảm bảo nguồn vốn huy động được sử dụng đúng mục đích, góp phần phát triển kinh tế xanh, giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
Đối với tín dụng xanh, văn bản xác nhận là căn cứ để các tổ chức tín dụng xem xét cấp vốn với lãi suất ưu đãi, thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng thân thiện với môi trường.
Quyết định cũng đặt ra trách nhiệm đối với chủ dự án sau khi nhận được văn bản xác nhận. Chủ dự án có nghĩa vụ duy trì các tiêu chí môi trường đã cam kết và phối hợp với tổ chức xác nhận độc lập trong quá trình giám sát, kiểm tra việc thực hiện, nhằm ngăn chặn các hành vi vi phạm, đảm bảo rằng các dự án đầu tư thực sự đóng góp vào phát triển bền vững…
Tiếp cận các nguồn lực, thị trường và cơ hội đầu tư mới
Quyết định về tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tài chính xanh tại Việt Nam, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn bền vững, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý môi trường. Việc thiết lập các tiêu chí chặt chẽ và quy trình xác nhận minh bạch giúp đảm bảo rằng nguồn lực tài chính được sử dụng đúng mục đích, góp phần vào mục tiêu phát triển kinh tế xanh và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh là vấn đề mới ở Việt Nam, nhu cầu của xã hội về phát triển xanh là rất lớn.
Theo các chuyên gia, quyết định khi được ban hành sẽ tạo lập hành lang pháp lý và kỹ thuật đầy đủ cho hình thành, vận hành và điều tiết thị trường tín dụng xanh, trái phiếu xanh theo hướng minh bạch, rõ ràng và hiệu quả.
Cùng với đó huy động nguồn lực tài chính xanh tiềm năng trong nước và quốc tế để hỗ trợ cho quá trình tái cơ cấu nền kinh tế của Việt Nam theo hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế carbon thấp; góp phần thực hiện thành công mục tiêu cam kết về phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050 của Việt Nam.
Tại hội nghị gần đây khi trao đổi về vấn đề này, các chuyên gia cho rằng nếu có tiêu chí xanh cụ thể cho từng ngành sẽ tạo thuận lợi và dễ dàng cho các ngành, cơ sở sản xuất nắm bắt để xác định hướng đầu tư vào sản phẩm gì, công nghệ nào, vay ở đâu để phát triển xanh.
Thực tế nhiều ngân hàng còn lúng túng khi cấp vốn cho các dự án thân thiện với môi trường vì chưa có tiêu chí xanh cụ thể. Do đó, Việt Nam cần ban hành tiêu chí xanh cụ thể cho từng ngành. Việc có danh mục phân loại xanh là rất quan trọng, tạo ra các tiêu chuẩn, tiêu chí cụ thể, rõ ràng tạo thuận lợi cho các bên liên quan tham gia phát triển xanh, ngân hàng cũng có cơ sở, căn cứ trong thẩm định, cấp vốn cho dự án.
Chia sẻ với VnEconomy, một chuyên gia trong lĩnh vực này cho rằng tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh là công cụ kỹ thuật để hỗ trợ các bên nhận diện thế nào là một dự án xanh, từ đó tạo niềm tin cho các nhà đầu tư, định hướng đầu tư đúng. Điều này giúp lan tỏa cơ hội cho các doanh nghiệp khi đầu tư vào các lĩnh vực này, chuyển dịch các dòng tài chính sang hướng đầu tư xanh. Khi doanh nghiệp cam kết, phát triển xanh sẽ có được các lợi ích lớn về thị trường, nguồn lực và cơ hội đầu tư mới…
Nhĩ Anh
