Ngày 11/12, tại Hà Nội, Đại sứ quán Pháp và Đại sứ quán Brazil đồng tổ chức sự kiện họp báo kỷ niệm 10 năm Thỏa thuận Paris và tiếp nối kết quả Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hiệp Quốc về biến đổi khí hậu (COP30).
“Từ bị động ứng phó sang chủ động hành động”
Nhìn lại chặng đường 10 năm kể từ khoảnh khắc lịch sử tại Paris năm 2015, ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khẳng định vị thế của Việt Nam đã thay đổi hoàn toàn.
“Việt Nam từ một quốc gia bình thường đã chuyển sang một nước chủ động và phấn đấu thực hiện mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050”, ông Cường nhấn mạnh.
Theo ông Cường, Việt Nam đã không ngừng “nội luật hóa” các quy định quốc tế, đặc biệt là luật Bảo vệ môi trường 2020 và các Nghị định 06/2022/NĐ-CP, 119/2025/NĐ-CP, quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone, đã tạo hành lang pháp lý vững chắc cho thị trường carbon.
Thông tin về việc phân bổ hạn ngạch phát thải – một biện pháp mạnh tay để hiện thực hóa cam kết, ông Cường cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ phân bổ hạn ngạch cho các cơ sở điện, sắt, thép, xi măng. “Đây là những cơ sở phát thải lớn cần thực hiện giảm phát thải”, ông Cường chỉ rõ.
Theo quy định, các doanh nghiệp phát thải từ 3.000 tấn CO2 tương đương/năm trở lên buộc phải thực hiện nghĩa vụ kiểm kê và khai báo.
Về lộ trình thương mại hóa tín chỉ carbon, ông Cường tiết lộ một mốc thời gian đáng chú ý: “Việt Nam sẽ vận hành thị trường carbon sớm, mục tiêu dự kiến trong cuối năm nay đến đầu năm 2026 để góp phần thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính quốc gia với chi phí thấp của doanh nghiệp và xã hội”.
Kích hoạt “hợp đồng bảo hiểm” bằng dòng vốn thực tế
Ví Thỏa thuận Paris như “hợp đồng bảo hiểm” cho sự sống còn, bà Pauline Tamesis, Điều phối viên thường trú của Liên Hiệp Quốc tại Việt Nam cảnh báo việc đánh đổi khí hậu lấy tăng trưởng là “lựa chọn sai”.
Bà chỉ ra thực tế nền kinh tế xanh có thể tạo ra tới 24 triệu việc làm vào năm 2030 và nhấn mạnh trách nhiệm với thế hệ tương lai: “Mười năm trước, chúng ta đã hứa với con cháu mình. Chúng ta không thể thất hứa”.
Minh chứng cho việc bảo vệ môi trường không kìm hãm kinh tế, Đại sứ EU tại Việt Nam Julien Guerrier đưa ra con số ấn tượng: kinh tế EU tăng 70% từ năm 1990 trong khi phát thải giảm 37%.
Để hỗ trợ Việt Nam, EU cam kết các gói tài chính lớn, điển hình là khoản 430 triệu EUR cho dự án thủy điện tích năng Bắc Ái – công trình được ví như “khối pin khổng lồ” giúp Việt Nam tích hợp nguồn năng lượng tái tạo.
Tiếp nối động lực này, Đại sứ Brazil tại Việt Nam Marco Farani mang đến tư duy “hậu đàm phán” từ COP30, giới thiệu Quỹ rừng nhiệt đới vĩnh viễn (TFFF) với cam kết ban đầu 6,6 tỉ USD, khẳng định quan hệ đối tác quốc tế được xây dựng “vì tương lai của toàn thế giới”.
Khép lại sự kiện, bức tranh toàn cảnh sau 10 năm Thỏa thuận Paris cho thấy những tín hiệu lạc quan khi quỹ đạo nóng lên toàn cầu đã giảm từ mức dự báo 4°C xuống còn khoảng 2,3°C – 2,5°C. Đại sứ Pháp tại Việt Nam Olivier Brochet chỉ ra minh chứng rõ nhất là dòng tiền thông minh đang đổi hướng: “năm nay, 2.000 tỉ USD đã đổ vào năng lượng khử carbon, gấp đôi so với đầu tư vào nhiên liệu hóa thạch”.
Tuy nhiên, vị đại sứ Pháp cũng thận trọng cảnh báo rằng nhân loại vẫn chưa chạm tới ngưỡng an toàn 1,5°C.
“Chúng ta phải tiếp tục huy động các nỗ lực, bởi vì mỗi phần mười độ (0,1°C) đều có ý nghĩa”, đại sứ Olivier Brochet lưu ý.
Tuấn Minh
