Xe điện vào giai đoạn tăng trưởng mới?
Báo cáo Triển vọng xe điện toàn cầu 2024 của IEA, công bố hôm 23/4, cho biết, doanh số xe thuần điện và xe hybrid có thể tăng hơn 20% trong năm nay, lên 17 triệu chiếc, cao hơn đáng kể so với doanh số 14 triệu chiếc trong năm 2023.
Theo IEA, bất chấp các thách thức ở một số thị trường, tỷ lệ xe điện vận hành trên đường xá sẽ tiếp tục tăng hanh trong những năm tới. IEA dự báo xe thuần điện và xe hybrid sẽ chiếm 2/3 doanh số bán xe toàn cầu vào năm 2035.
“Thay vì hạ nhiệt, cuộc cách mạng xe điện toàn cầu dường như đang chuẩn bị cho một giai đoạn tăng trưởng mới. Nếu chỉ căn cứ trên các chính sách hiện nay, gần 1/3 ô tô vận hành trên đường ở Trung Quốc vào năm 2030 sẽ là xe điện và tỷ lệ này ở Mỹ lẫn Liên minh châu châu Âu (EU) là gần 1/5”, Giám đốc IEA, Fatih Birol cho hay.
Ông Birol nhấn mạnh, sự thay đổi này sẽ tác động lớn đến cả ngành công nghiệp ô tô lẫn ngành năng lượng.
Báo cáo của IEA đưa ra quan điểm hoàn toàn trái ngược với nhận xét từ nhiều lãnh đạo của các hãng xe, cảnh báo rằng, mối quan tâm đến xe chạy pin của người tiêu dùng phổ thông đang suy yếu do họ vẫn e ngại mức giá còn cao cũng như tình trạng thiếu trạm sạc.
Cả Tesla (Mỹ) và BYD (Trung Quốc), hai nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới, đều báo cáo doanh số bán hàng trong ba tháng đầu năm nay giảm mạnh so với quí trước.
So với cùng kỳ năm trước, lượng xe giao cho khách hàng của Tesla giảm gần 9% trong quí 1. Doanh số xe điện của BYD trong quí 1 tăng 13%, chậm lại đáng kể so với tốc tăng trưởng hàng năm 85% được ghi nhận trong 3 tháng đầu năm 2023.
Tuy nhiên, IEA cho biết, thị trường vẫn tăng trưởng mạnh mẽ, với doanh số xe chạy bằng pin trên toàn cầu trong quí 1-2023 cao hơn 25% so với cùng kỳ năm ngoái.
“Biên lợi nhuận thu hẹp, giá kim loại pin biến động, lạm phát cao và việc một số nước dừng trợ cấp xe điện làm dấy lên mối lo ngại về tốc độ tăng trưởng của ngành, nhưng dữ liệu bán hàng toàn cầu vẫn tốt”, báo cáo của IEA cho biết
IEA ghi nhận số lượng xe điện bán ra trên toàn cầu trong ba tháng đầu năm nay gần tương đương với số lượng bán ra trong cả năm 2020.
Cạnh tranh giúp giá xe điện ngày càng rẻ
Nhưng IEA lưu ý, phần lớn tăng trưởng xe điện đến từ Trung Quốc, nơi 2/3 tổng số xe điện bán ra vào năm ngoái có giá rẻ hơn so với các mẫu xe chạy xăng có hiệu suất tương đương. IEA dự báo, Trung Quốc sẽ chiếm đến 10 triệu trong tổng số 17 triệu xe điện bán ra trên toàn cầu trong năm nay.
Ở Mỹ và châu Âu, xe điện vẫn đắt hơn đáng kể so với các đối thủ động cơ đốt trong. IEA dự báo đến cuối năm 2024, thị phần của xe điện trong tổng doanh số bán xe sẽ đạt 11% ở Mỹ, 25% ở châu Âu nhưng lên đến 45% ở Trung Quốc nhờ cạnh tranh gia tăng, chi phí pin giảm và sự hỗ trợ chính sách của các chính phủ.
Hôm 21/4, Tesla thông báo giảm giá bán khởi điểm của Model 3 ở thị trường Trung Quốc xuống còn 231.900 nhân dân tệ (32.000 đô la Mỹ), rẻ hơn 14.000 nhân dân tệ so với trước. Mẫu xe này cũng được Tesla giảm giá ở các thị trường nước ngoài khác bao gồm Đức. Tuần trước, hãng đồng loạt giảm giá bán 2.000 đô la cho 3 mẫu xe tại thị trường Mỹ gồm Model Y, Model S và Model X.
Động thái của Tesla làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến giảm giá xe điện mới ở Trung Quốc. Hãng xe điện Li Auto, có trụ sở ở Bắc Kinh vừa thông báo giảm giá bán của các mẫu xe điện L7, L8, L9 và Mega SUV, với mức giảm lên đến 30.000 nhân dân tệ.
“Xe điện nhìn chung ngày càng rẻ hơn khi chi phí pin giảm, cạnh tranh ngày càng gay gắt và các nhà sản xuất ô tô đạt được lợi thế kinh tế nhờ mở rộng quy mô”, IEA cho biết.
IEA nhận định, xuất khẩu ngày càng tăng từ các thương hiệu xe điện Trung Quốc sẽ dẫn đến áp lực giảm giá xe điện ở các thị trường khác, giúp thúc đẩy tốc độ phổ cập.
Theo IEA, Trung Quốc sẽ vẽ lại bản đồ sản xuất ô tô toàn cầu bằng cách đẩy mạnh xuất khẩu xe điện. Các hãng xe điện của Trung Quốc như BYD và MG thuộc sở hữu của SAIC Motor, sản xuất hơn một nửa tổng số xe điện điện bán ra trên toàn cầu năm ngoái. Họ cũng đang thiết lập các nhà máy ở nước ngoài và chứng kiến doanh số bán hàng mạnh mẽ của các mẫu xe giá cả phải chăng ở thị trường nước ngoài.
Năm ngoái, số lượng xe điện xuất khẩu của Trung Quốc đạt 1,2 triệu chiếc, tăng 80% so với một năm trước đó và chủ yếu bán sang các thị trường châu Âu và châu Á.
Theo IEA, một thách thức lớn đối với tốc độ phổ cập xe điện là đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về cơ sở hạ tầng trạm sạc. Tổ chức giám sát thị năng lượng có trụ sở ở Paris cho rằng, mạng lưới trạm sạc trên toàn cầu vào năm 2035 cần tăng gấp 6 lần so với hiện nay.
Lê Linh (Theo Reuters, Financial Times)
