Khi nói đến pin lithium-ion, mọi người thường nghĩ đến những chiếc xe điện hào nhoáng. Nhưng loại pin này đang ngày càng trở nên quan trọng trong kế hoạch lưu trữ năng lượng tái tạo để giúp các nước đạt được mục tiêu đưa phát thải khí nhà kính về mức phát thải ròng bằng 0 (Net Zero).
Với chi phí sản xuất rẻ, năng lượng mặt trời và năng lượng gió được kỳ vọng giúp thế giới giảm sự phụ thuộc vào các loại nhiên liệu hóa thạch phát thải nhiều khí carbon, khi như dầu mỏ, khí đốt. Tuy nhiên, nguồn cung của các giải pháp năng lượng thay thế này lại hoàn toàn phụ thuộc vào thời tiết (sản lượng điện gió và mặt trời chỉ dồi dào vào những ngày gió và nắng). Để giải quyết vấn đề này, và kích thích lĩnh vực năng lượng tái tạo, các chính phủ nhận thấy sự cần thiết phải hỗ trợ các dự án lưu trữ năng lượng tái tạo bằng pin.
Tại Mỹ, Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) cung cấp cho người dân khoản tín dụng thuế nếu họ sử dụng pin lưu trữ năng lượng như là một phần của khoản đầu tư vào năng lượng tái tạo, chẳng hạn như lắp đặt điện mặt trời áp mái. Theo các báo cáo, tính tháng 8 năm nay, các doanh nghiệp Mỹ cam kết ít nhất 122 tỉ đô la cho các dự án năng lượng sạch, bao gồm cả việc lưu trữ năng lượng bằng pin.
Tuy nhiên, công nghệ pin trữ năng lượng của Mỹ phần lớn phụ thuộc vào nước ngoài. Theo ngân hàng đầu tư Morgan Stanley, Mỹ vẫn nhập khẩu 90% khối lượng pin từ Trung Quốc. Mỹ sẽ vẫn còn phụ thuộc vào Trung Quốc và châu Á về pin lưu trữ trong một thời gian nữa vì thiếu đầu tư trong nước.
Tương tự, châu Âu nhập khẩu 80% nhu cầu pin hàng năm từ Trung Quốc. Để giảm bớt sự phụ thuộc này, Liên minh châu Âu (EU) đã cam kết trợ cấp 7 tỉ đô la để kích thích sản xuất pin trong khối và đang xem xét xây dựng một đạo luật tương tự như IRA.
Các nước khác cũng đang tăng cường khuyến khích lưu trữ năng lượng bằng pin nhằm giảm rủi ro về nguồn cung. Các tập đoàn hàng đầu của Hàn Quốc như LG, SK và Samsung được hưởng lợi từ gói hỗ trợ tài chính trị giá 5,3 tỉ đô la mà chính phủ nước này phân bổ cho cho các nhà sản xuất pin. Trong một báo cáo hồi tháng 7, Morgan Stanley ghi nhận ba tập đoàn này cũng đã đầu tư mạnh vào các cơ sở sản xuất pin đặt tại Mỹ và sẽ được hưởng lợi từ khoản trợ cấp từ Hàn Quốc lẫn Mỹ.
Trong khi đó, Nhật Bản đã công bố khoản trợ cấp 2,6 tỉ đô la để ổn định chuỗi cung ứng pin. Tokyo hỗ trợ 1 tỉ đô la cho nhà máy pin của hãng xe Honda và nhà sản xuất pin GS Yuasa của Nhật Bản.
Tesla cũng mở rộng mảng kinh doanh lưu trữ năng lượng bằng pin. Năm 2019, hãng ra mắt “Megapack”, một sản phẩm pin được thiết kế đặc biệt cho các dự án năng lượng tái tạo có quy mô lớn. Một năm sau, Tesla bắt tay xây dựng một dự án nhà máy pin trữ năng lượng lớn nhất thế giới ở bang Victoria của Úc.
Hồi tháng 4, CEO Elon Musk của Tesla thông báo, công ty ông đang xây dựng một nhà máy sản xuất pin Megapack khác ở Thượng Hải. Dự kiến đi vào sản xuất vào quí 2-2024, nhà máy có thể cung cấp công suất lưu trữ năng lượng tương đương 40 GWh mỗi năm.
Trung Quốc đã có hơn 1.400 GWh công suất sản xuất pin, cùng với 6.000 GWh giờ khác đang được xây dựng hoặc công bố.
Các nhà đầu tư đang chú ý đến cổ phiếu của các nhà sản xuất pin, không chỉ Tesla. Giá cổ phiếu của nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ năng lượng Fluence Energy (Mỹ) tăng 39% trong 12 tháng qua, so với mức tăng gần 13% của chỉ số S&P 500.
Fluence phục vụ các nhà cung cấp điện quy mô lớn. Theo các nhà phân tích, công ty hoạt động tốt phần lớn nhờ các ưu đãi từ đạo IRA. Theo luật này, các công ty mua sản phẩm và dịch vụ từ Fluence có thể đủ điều kiện được giảm thuế 10% vì Fluence có trụ sở tại Mỹ. Graham Price, nhà nghiên cứu cổ phiếu cấp cao của ngân hàng đầu tư Raymond James, cho biết Fluence cũng sẽ được hưởng lợi từ khoản tín dụng thuế sản xuất của IRA.
Theo một báo cáo hồi tháng trước của Raymond James, với tư cách là nhà cung cấp giải pháp lưu trữ năng lượng hàng đầu, “Fluence đang thúc đẩy làn sóng lưu trữ năng lượng trở thành xu hướng chủ đạo”. Fluence Energy là công ty tách ra từ tập đoàn công nghiệp Siemens của Đức. Sau khi Fluence Energy tiến hàng niêm yết cổ phiếu vào năm 2021, Siemens vẫn còn nắm giữ gần 50% cổ phần của công ty này.
Các công ty khác đang nghiên cứu các sản phẩm đặc biệt để lưu trữ năng lượng mặt trời. Chẳng hạn, Công ty công nghệ năng lượng Enphase Energy của Mỹ đã phát triển bộ biến tần vi mô (micro Inverter), công cụ lưu trữ rất quan trọng đối với hệ sinh thái điện mặt trời. Chúng giúp biến đổi dòng điện một chiều ( DC ) từ các tấm pin thành dòng điện xoay chiều ( AC ) để có thể cung cấp cho lưới điện công cộng hoặc hệ thống điện khép kín.
Trong một báo cáo hồi tháng 6 về triển vọng giá cổ phiếu ngành pin, nhóm nghiên cứu đầu tư của Morningstar mô tả Enphase là “một trong những công ty dẫn đầu thế giới” về bộ biến tần vi mô. Một tháng sau, Tổng thống thống Joe Biden đến thăm nhà máy của Enphase ở bang Nam Carolina và ca ngợi sự đóng góp của công ty đối với sự phát triển của năng lượng tái tạo cũng như nỗ lực cắt giảm khí thải carbon
“Chúng tôi đang nhận thấy tỷ lệ trang bị hệ thống lưu trữ năng lượng ở các dự án điện mặt trời mái nhà ngày càng tăng”, Graham Price chia sẻ. Quy định mới về năng lượng mặt trời của bang California, được thông qua cuối năm 2022, bổ sung thêm 630 triệu đô la tài trợ của bang này dành những người có thu nhập thấp lắp đặt các tấm pin mặt trời và bộ pin lưu trữ năng lượng tại nhà của họ.
Trên thực tế, công suất lắp đặt năng lượng mặt trời áp mái đang tăng trưởng mạnh mẽ nhưng việc triển khai hệ pin trữ năng lượng thậm chí còn tăng với tốc độ nhanh hơn. Ông Price cho rằng, điều đó sẽ khiến lĩnh vực pin lưu trữ trở nên đặc biệt hấp dẫn đối với các nhà đầu tư trong những tháng tới.
Chánh Tài (Theo Financial Times)
