Ở nhiều quốc gia, nông nghiệp sinh thái và thương mại công bằng đang nổi lên như một chiến lược phát triển nông nghiệp đầy hứa hẹn, nhất là đối với các kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội quốc gia ở các khu vực tụt hậu phát triển khỏi hành lang kinh tế sông Mekong. Hiệp định Thương mại Tự do Liên minh Châu Âu Việt Nam (EVFTA) mới được ký kết giữa EU và Việt Nam có một điều khoản cụ thể liên quan đến thúc đẩy các sản phẩm sinh thái công bằng, tuy nhiên, những thách thức vẫn tồn tại. Các rào cản để nhận được chứng nhận chuỗi cung ứng sinh thái công bằng trong chế biến nông sản ở Việt Nam phải kể đến yếu tố năng lực của các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ (MSME) về phát triển sinh thái-công bằng vẫn còn hạn chế.
Đây cũng là tiền đề xây dựng dự án.
Website dự án: https://ecofair.vn/
Tên dự án: Xúc tiến cung và cầu cho các sản phẩm chế biến nông sản sinh thái – công bằng tại Việt Nam
Tổng trị giá dự án: 1.838.256,23 EUR
Phần tài trợ của Liên minh châu ÂU (EU): 1.470.604,99 EUR
Địa điểm thực hiện: Toàn quốc
Thời gian thực hiện: 36 tháng từ tháng 04 năm 2020 đến tháng 04 năm 2023.
Các tiểu ngành dự án: Gạo, điều, rau củ chế biến, hoa quả chế biến, các sản phẩm thủy sản chế biến, thịt và các sản phẩm chế biến từ gia súc, gia cầm
Đơn vị chủ trì: Viện Nghiên cứu và Phát triển ngành nghề nông thôn (VIRI)
Đối tác thực hiện:
- Trung tâm Nghiên cứu Tư vấn Sáng tạo và Phát triển bền vững (CCS)
- Công ty TNHH Trung tâm Sản xuất sạch hơn (VNCPC)
- Công ty TNHH Funzilife Oy (FUNZI)
Dự án tập trung vào quản lý chuỗi cung ứng bền vững với trọng tâm là thương mại xanh và tạo điều kiện thuận lợi cho việc tích hợp các MSME vào chuỗi cung ứng. Dự án sẽ hỗ trợ tiêu dùng bền vững và nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về sản xuất và tiêu dùng bền vững, và sẽ xây dựng năng lực của các MSME an toàn sinh thái, tạo ra một môi trường thuận lợi để tăng cường việc thực hiện các chính sách quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững.
Mục tiêu chung: Thúc đẩy sản xuất bền vững và thị trường cho các sản phẩm chế biến nông sản sinh thái – công bằng ở Việt Nam, góp phần vào sự thịnh vượng, giảm nghèo, tăng cường sinh kế, hướng tới nền kinh tế tuần hoàn và tăng trưởng xanh ở Việt Nam.
Mục tiêu, kết quả các hoạt động chính
- Mục tiêu 1: Nâng cao năng lực của các MSME để triển khai các thực hành sản xuất bền vững và đổi mới sản phẩm trong chuỗi cung ứng thực phẩm nông nghiệp
– Kết quả / kết quả mong đợi: Tăng cường sử dụng các công nghệ và thực hành sinh thái công bằng của MSME tại Việt Nam và tăng cường phát triển và đa dạng hóa các sản phẩm công bằng và sinh thái
– Hoạt động: (A1.1) các khóa học trực tuyến để xây dựng năng lực cho 1000 MSME chế biến thực phẩm; (A1.2) đào tạo và đánh giá tại chỗ về RECP, đổi mới sản phẩm, đổi mới công nghệ cho 200 MSME; (A1.3) chứng nhận công bằng sinh thái của 20 MSME
- Mục tiêu 2: Nâng cao nhận thức của một nhóm lớn người tiêu dùng về các hành vi tiêu dùng bền vững và xây dựng một mạng lưới để thúc đẩy nhãn sinh thái – công bằng
– Kết quả / kết quả mong đợi: Gia tăng hành vi tiêu dùng bền vững
– Hoạt động: (A2.1) các hoạt động nâng cao nhận thức thông qua học tập trực tuyến, phương tiện truyền thông (TV, bài báo, phương tiện truyền thông xã hội, v.v.); (A2.2) Tạo dựng hồ sơ khách hàng; (A2.3) các sự kiện có độ nhận diện cao nhằm tăng cường nhận thức và xây dựng mạng lưới bao gồm những người tạo sự thay đổi
- Mục tiêu 3: Sử dụng nền tảng điện tử bền vững để xây dựng mạng lưới nhà bán lẻ các sản phẩm sinh thái – công bằng
– Kết quả / kết quả dự kiến: Tăng cường các thực hành tốt về sản xuất và tiêu dùng bền vững và cơ chế nhân rộng, nâng cao năng lực của các trung gian kinh doanh để thúc đẩy doanh số sản xuất và tiêu dùng bền vững thông qua nền tảng điện tử; Gia tăng thị phần của các sản phẩm và công nghệ / thiết kế sinh thái công bằng ở EU-Châu Á và thương mại nội Á thông qua nền tảng điện tử và mạng lưới cửa hàng sinh thái công bằng
– Hoạt động: (A3.1) Kích thích tiêu thụ và sản xuất bền vững thông qua nền tảng điện tử B2B; (A3.2) tạo điều kiện cho quan hệ đối tác EU-Châu Á về thiết kế và công nghệ sản phẩm; (A3.3) Thiết lập mạng lưới các nhà bán lẻ sản phẩm sinh thái – công bằng
- Mục tiêu 4: Tăng cường năng lực cho các MSME sinh thái – công bằng để tiếp cận tài chính
– Kết quả / kết quả dự kiến: Tăng năng lực của MSME đối với các dự án có khả năng thanh toán và tiếp cận tài chính thông qua đào tạo tại chỗ và kết hợp
– Hoạt động: (4.1) Nâng cao năng lực cho MSME trong các dự án ngân hàng và tiếp cận tài chính thông qua dịch vụ đào tạo trực tuyến, (A4.2) đào tạo tại chỗ cho các dự án đầu tư tiềm năng tại MSME (VNCPC chịu trách nhiệm)
- Mục tiêu 5: Hỗ trợ phát triển chính sách về sản xuất và tiêu dùng sinh thái – công bằng tại châu Á
– Kết quả / kết quả mong đợi: Môi trường thuận lợi cho sản xuất và tiêu dùng bền vững được ủng hộ thông qua việc kêu gọi thực hiện chính sách sản xuất và tiêu dùng bền vững quốc gia tại Việt Nam, nâng cao năng lực của các cơ quan địa phương và đối thoại chính sách khu vực về sinh thái công bằng ở châu Á.
– Hoạt động: (A5.1) Vận động chính sách kinh tế sinh thái công bằng & tuần hoàn cho chế biến thực phẩm nông nghiệp và (A5.2) thực hiện quản lý cấp trung ương và nâng cao năng lực cho các cơ quan địa phương; (A5.3) tổ chức đối thoại chính sách khu vực về sản xuất và tiêu thụ sản phẩm sinh thái – công bằng ở châu Á
Các đối tượng hưởng lợi của dự án:
Các doanh nghiệp vừa và nhỏ và hợp tác xã (gọi tắt là MSME) trong khu vực chế biến thực phẩm nông nghiệp:
Thông qua việc phổ biến kiến thức, nâng cao năng lực, tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật cho đánh giá RECP, chuyển giao công nghệ, hoạt động sản xuất và kinh doanh sinh thái – công bằng từ dự án, các MSME có thể cải thiện vị thế của mình với một thương hiệu được xây dựng trên thị trường quốc tế tập trung hướng tới công sinh thái – công bằng.
Các MSME sẽ cải thiện năng lực và quản lý thông qua đánh giá RECP, một quy trình chứng nhận sinh thái – công bằng, xây dựng năng lực trực tuyến, ứng dụng công nghệ carbon thấp để sản xuất và thiết kế sinh thái – công bằng cho sự bền vững và đặc biệt là tiếp cận tài chính xanh. Tất cả các hoạt động này hỗ trợ MSMEs có được năng lực phù hợp trong sản xuất và kinh doanh một cách bền vững và cung cấp các sản phẩm sinh thái – công bằng cho người tiêu dùng.
Hành động này sẽ tương tác và cung cấp kiến thức dễ tiếp cận được thông qua dịch vụ học tập trực tuyến và di động của Funzi, để ít nhất 1.000 MSME sẽ được tiếp cận và trang bị kiến thức cơ bản về khái niệm sinh thái – công bằng, RECP, đổi mới sản phẩm và công nghệ sạch hướng tới nền kinh tế tuần hoàn. Bên cạnh đó, nền tảng điện tử ITC B2B cũng sẽ đóng vai trò là cơ chế trao đổi tối ưu và mạng lưới kinh doanh hiệu quả để cung cấp các sản phẩm sinh thái – công bằng của các MSME Việt Nam cho người tiêu dùng trong nước và quốc tế (đặc biệt là tại EU).
Các đồng ứng viên và hiệp hội ngành cũng sẽ có cơ hội tăng cường hiểu biết về sinh thái – công bằng cũng như kiến thức trong việc tạo điều kiện thúc đẩy thị trường và tiếp cận tài chính xanh.
Các nhóm người tiêu dùng trong lĩnh vực chế biến thực phẩm nông nghiệp tại Việt Nam:
Người tiêu dùng đóng một vai trò trung tâm trong Hành động này. Tin rằng họ sẽ được tiếp cận tốt hơn với các sản phẩm sinh thái – công bằng, thông tin và các lựa chọn để chuyển đổi hành vi tiêu dùng một cách bền vững. Nền tảng điện tử và hệ thống mạng lưới bán lẻ cung cấp thông tin về các sản phẩm và nhà sản xuất, đặc biệt là thông tin về các yêu cầu chất lượng, giá cả, bao bì, dịch vụ, v.v., điều này cũng cải thiện hơn nữa quá trình sản xuất của nhà sản xuất. Nâng cao nhận thức thông qua dịch vụ học tập trực tuyến và di động Funzi tới 500.000 người tiêu dùng nhằm bắt đầu thay đổi hành vi đối với SCP và thúc đẩy nhu cầu của người tiêu dùng đối với các sản phẩm sinh thái – công bằng. Dựa trên số lượng lớn người tiêu dùng tiếp cận được, dự án sẽ xây dựng một nhóm người tiêu dùng nòng cốt gồm 5.000 nhà kiến tạo. Song song, mạng lưới nhà bán lẻ tiện lợi và chiến dịch nâng cao nhận thức về tiêu dùng sinh thái – công bằng sẽ cung cấp các hỗ trợ hữu hình trong việc thuyết phục khách hàng chuyển sang lối sống bền vững thông qua hoạt động mua sắm hàng ngày của họ.
Tổ chức hỗ trợ kinh doanh:
Các tổ chức hỗ trợ kinh doanh hỗ trợ các doanh nghiệp như VIRI, VNCPC, CCS, Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam, v.v., có cơ hội nâng cao năng lực tư vấn và vận động chính sách cho sinh thái – công bằng và SCP, hỗ trợ công nghệ liên quan đến sinh thái – công bằng và SCP cho doanh nghiệp, năng lực quản lý tài chính và quản lý hành động về tính bền vững thông qua các khóa đào tạo, hoạt động nghiên cứu và hoạt động tư vấn chính sách. VIRI và VNCPC có vai trò chính trong mạng lưới kinh doanh, thông qua hành động, tăng cường hơn nữa năng lực tư vấn và hỗ trợ các MSME trong sản xuất bền vững.
Năng lực của các trung gian kinh doanh được nâng cao, nhờ đó họ sẽ có thể thực hiện các dịch vụ tư vấn cho các MSME về sinh thái – công bằng một cách bền vững, để tư vấn và hỗ trợ các MSME liên quan đến tiếp cận tài chính xanh và chuẩn bị các hoạt động động kinh doanh xanh đáng tin cậy.
Các cơ quan chính phủ và các hiệp hội ngành:
Bằng cách phối hợp hành động, các cơ quan chính phủ (Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) sẽ tạo điều kiện cho môi trường thuận lợi cho sự phát triển sinh thái – công bằng ở Việt Nam cũng như cải thiện vị thế của nông nghiệp Việt Nam thông qua chia sẻ kinh nghiệm các mô hình sinh thái-công bằng tốt của Việt Nam, hoạt động thực tiễn tốt nhất, mạng lưới quan hệ và đối thoại chính sách khu vực.
Năng lực của các cán bộ của các cơ quan ở cấp địa phương (huyện / tỉnh) về sinh thái – công bằng, chứng nhận tự nguyện, xúc tiến thị trường và tiếp cận tài chính xanh sẽ được nâng cao thông qua các hoạt động khác nhau như đào tạo, hội thảo và đối thoại chính sách.
Bên cạnh đó, các hiệp hội ngành cũng đóng một vai trò quan trọng trong các công tác triển khai, ủng hộ tạo điều kiện môi trường thuận lợi cho sản xuất bền vững, phát triển sinh thái – công bằng tại Việt Nam.
(*) Chế biến thực phẩm là quá trình xử lý thực phẩm đã qua sơ chế hoặc thực phẩm tươi sống theo phương pháp công nghiệp hoặc thủ công để tạo thành nguyên liệu thực phẩm hoặc sản phẩm thực phẩm. (Luật An toàn thực phẩm số 55/2010/QH12)
