Theo báo cáo hồi cuối tháng 2 của BMI, công ty nghiên cứu của Fitch Solutions, các động lực chính đằng sau sự xoay trục chiến lược này bao gồm chi phí gia tăng và gián đoạn cung ứng ở các dự án năng lượng tái tạo, cũng như nhu cầu nâng cao an ninh năng lượng.
Nhiều tập đoàn dầu khí đặt mục tiêu tham vọng để đầu tư vào năng lượng tái tạo và đạt phát thải carbon ròng bằng 0 (Net Zero). Thế nhưng, ở hiện tại, những tập đoàn này lại đang hạ thấp hoặc từ bỏ hẳn các mục tiêu này, báo cáo của BMI lưu ý.
Chẳng hạn, cách đây 5 năm, BP đặt mục tiêu giảm sản lượng dầu khí 40% vào năm 2030. Thế nhưng năm ngoái, tập đoàn điều chỉnh mục tiêu này còn 25% và giờ đây bỏ hẳn.
Hôm 26/2, BP cho biết sẽ tăng ngân sách đầu tư dầu khí thêm 20%, lên mức 10 tỉ đô la Mỹ mỗi năm như là một phần trong nỗ lực của CEO Murray Auchincloss nhằm tăng lợi nhuận và cải thiệu hiệu suất tài chính.
Ông Auchincloss đang chịu áp lực phải tăng lợi nhuận từ một số cổ đông lớn. Năm 2024, thu nhập ròng của BP chỉ đạt 8,9 tỉ đô la , giảm so với mức 13,8 tỉ đô la của năm trước.
“Sự lạc quan của chúng tôi về một quá trình chuyển đổi năng lượngnhanh chóng đã đặt sai chỗ và chúng tôi đã đi quá xa, quá nhanh. Dầu mỏ và khí đốt sẽ vẫn cần thiết trong nhiều thập kỷ tới”, ông nói khi công bố chiến lược đầu tư mới.
Đến năm 2027, ít nhất có thêm 10 dự án dầu khí lớn của BP đi vào hoạt động và đến năm 2030, sẽ có thêm 8 dự án nữa.
Tuy nhiên, đầu tư vào mảng kinh doanh năng lượng tái tạo của BP sẽ giảm đáng kể trong những năm tới khi tập đoàn từ bỏ mục tiêu nâng công suất năng lượng tái tạo lên 50 GW vào năm 2030. BP cho biết, chi tiêu cho mảng này dự kiến chỉ từ 1,5 -2 tỉ đô la mỗi năm, thấp hơn 5 tỉ đô la mỗi năm so với kế hoạch đặt ra trước đây.
Sau nhiều năm khám phá tương lai ngoài dầu mỏ, các công ty dầu khí lớn khá cũng đang trở lại với chiến lược tập trung vào nhiên liệu hóa thạch vốn mang lại lợi nhuận trong thế kỷ qua nhưng lại làm nhiệt độ toàn cầu tăng lên..
Tập đoàn dầu khi Equinor của Na Uy đã cắt giảm 50% cam kết đầu tư vào lĩnh vực carbon thấp, từ 10 tỉ đô la xuống 5 tỉ đô la mỗi năm. Trong khi đó, Shell của Anh hạ thấp các mục tiêu giảm phát thải carbon vào năm 2030 và đang đầu tư vào một dự án dầu khí xa bờ trị giá 5 tỉ đô la ở Nigeria.
Sự thay đổi này diễn ra dù biên lợi nhuận trong mảng kinh doanh dầu khí dự kiến giảm trong năm nay do nhu cầu yếu và nguồn cung tăng, theo BMI.
Giá dầu chịu áp lực giảm khu nguồn cung dự kiến tăng lên ở các nước sản xuất bên ngoài liên minh OPEc+, gồm Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ và các đồng minh do Nga dẫn đầu. Tuần trước, giá dầu thô tương lai trên thị trường tương lai giảm mạnh khi OPEC+ công bố kế hoạch tăng sản lượng trở lại vào tháng 4.
“Bất chấp triển vọng này, Big Oil vẫn đặt cược về việc các khoản đầu tư dầu khí sẽ mang lại lợi nhuận tốt hơn các dự án năng lượng tái tạo trong ngắn hạn”, báo cáo của BMI giải thích.
Lindsey Stewart, giám đốc quản lý đầu tư và chính sách của Morningstar Sustainalytics nhận xét, quyết định cắt giảm chi tiêu cho năng lượng tái tạo và tăng đầu tư nhiên liệu hóa thạch của BP sẽ gây sốc nhưng không làm ngạc nhiên các nhà đầu tư tập trung vào tính bền vững tài chính.
Ông nói thêm, hiệu suất hoạt động kém hơn của BP so với các công ty cùng ngành tạo áp lực buộc ban quản lý lãnh đạo BP phải tập trung vào tính bền vững về mặt tài chính thay vì sinh thái.
Sự chuyển hướng trở lại nhiên liệu hóa thạch diễn ra khi lĩnh vực năng lượng gió và hydrogen đối mặt nhiều thách thức. Nhiều dự án năng lượng gió bị hủy bỏ trong năm qua khi chi phí cao làm suy yếu tính cạnh tranh. Chi phí gia tăng do các gián đoạn chuỗi cung ứng, giá vật liệu tăng và những vấn đề hậu cần.
“Lĩnh vực điện gió xa bờ bị ảnh hưởng nhiều hơn do đòi hỏi kỹ thuật phục tạp hơn và thời gian hoàn thành dự dài lâu hơn do với dự điện điện gió trên bờ”, báo cáo của BMI cho biết.
Nhiều nhà phát triển điện gió kinh doanh dựa vào hợp đồng bán điện với giá cố định, không giúp bảo vệ đầy đủ trước những chi phí gia tăng, càng bào mòn biên giới nhuận. Lĩnh vực năng lượng hydrogen cũng đang đối mặt chi phí cao và thiếu khách hàng.
BMI lưu ý, Shell đã rút lui dự án Aukra Hydrogen Hub ở Na Uy do lo ngại nhu cầu thị trường không đầy đủ. Dự án được phát triển với các đối tác Aker Horizons và CapeOmega, dự kiến có công suất 2,5 GW, sản xuất 1.200 tấn hydrogen sạch mỗi ngày vào năm 2030, giúp tránh phát thải 4 triệu tấn carbon/năm.
Dù vậy, các Big Oil vẫn quan tâm một số phân khúc trên thị trường năng lượng tái tạo. Các tập đoàn dầu khí tiếp tục đầu tư các dự án năng lượng mặt trời và trạm sạc xe điện vì nhận thấy các phân khúc này có thể mở rộng và có lợi nhuận cao hơn.
BMI đánh giá biên lợi nhuận trong 2 phân khúc này nhìn chung cao hơn so với các dự án đầu tư dầu khí truyền thống. Năm ngoái, BP hoàn tất thâu tóm 100% cổ phần của Lightsource, nhà phát triển điện mặt trời lớn nhất châu Âu.
Theo BMI, các dự án điện mặt trời có tính thương mại hấp dẫn hơn nhờ những tiến bộ trong công nghệ quang điện, chi phí giảm, chính sách hỗ trợ. Trong khi đó, hạ tầng trạm sạc xe điện thu hút chú ý của các Big Oil khi lượng xe điện lưu thông trên toàn cầu ngày càng năng.
Nhiên liệu sinh học cũng là một phân khúc mà các tập đoàn dầu khí đang quan tâm vì đánh giá cao triển vọng nhu cầu trong trung hạn và dài hạn. BP, Cherron, Shell, TotalEnergies, ExxonMobil và Eni đang đầu tư vào các nhà máy nhiên liệu sinh học. Đến năm 2030, các tập đoàn này dự kiến vận hành tổng cộng 43 nhà máy nhiên liệu sinh học.
Tuy nhiên, về tổng thể, BMI cho rằng lĩnh vực dầu khí vẫn là trọng tâm chi tiêu đầu tư của các Big Oil trong nhiều năm tới nhờ nhu cầu và lợi nhuận ổn định hơn. Bên cạnh đó, các tập đoàn dầu khí cũng chú trọng chiến lược bảo đảm an ninh năng lượng và củng cố sự chi phối thị trường.
Chánh Tài (Theo Business Times, Reuters, CNBC)
