Quy định của EU yêu cầu các nhà sản xuất ô tô trong khối phải cắt nhanh chóng giảm khí thải từ xe mới, nếu không sẽ đối mặt với khoản phạt lên đến hàng tỉ euro. Để tránh khoản phạt này, nhà sản xuất cần thúc đẩy doanh số bán xe điện bằng cách giảm giá bán hoặc mua tín chỉ carbon từ các đối thủ ít gây ô nhiễm hơn.
Châu Âu là lục địa nóng lên nhanh nhất trên trái đất, với nhiệt độ tăng gấp đôi mức trung bình toàn cầu kể từ thập niên 1980, phần lớn là do nằm gần Bắc Cực đang tan chảy.
Bắt đầu từ năm 2025, Ủy ban châu Âu (EC) yêu cầu khí thải carbon trung bình từ đội xe mới của các hãng xe trong khối không được vượt quá 93,6 gram/km. Cứ mỗi gram khí thải vượt quá giới hạn này, các hãng xe sẽ bị phạt 95 euro cho mỗi xe bán ra trong năm 2025. Nhiều hãng xe châu Âu đang tìm cách sử dụng tùy chọn “gộp chung” khí thải, trong đó tính trung bình lượng khí thải nhà kính của các đội xe.
Các nhà phân tích dự đoán, một số hãng xe châu Âu có thể phải chi hàng trăm triệu euro để mua tín chỉ carbon từ các đối thủ xe điện Trung Quốc trong các thỏa thuận như vậy. BYD của Trung Quốc đanh nắm giữ một lượng tín chỉ carbon lớn nhờ doanh số bán xe điện cao tại thị trường EU.
Stellantis, Toyota, Ford, Mazda và Subaru dự kiến hợp tác với Tesla để gộp chung khí thải. Động thái này sẽ giúp mức khí thải trung bình của các hãng xe này ở EU giảm xuống vì Tesla chỉ bán xe điện,
Nhà sản xuất xe điện của Mỹ kiếm được hơn 2 tỉ đô la Mỹ trong 9 tháng đầu năm ngoái nhờ bán tín chỉ carbon vào các hệ thống gộp chung khí thải trên toàn cầu. Trong một nhóm khác, Mercedes-Benz hợp tác với Polestar và Volvo, thuộc sở hữu của tập đoàn ô tô Geely của Trung Quốc. Li Shufu, nhà sáng lập Geely nắm giữ khoảng 10% cổ phần của Mercedes trong khi tập đoàn ô tô BAIC của nhà nước Trung Quốc nắm giữ thêm 10%.
Mercedes cho biết sẽ tiếp tục đầu tư hàng tỉ đô la vào xe điện nhưng tốc độ chuyển đổi sang xe chạy pin tùy thuộc các điều kiện thị trường và nhu của khách hàng.
Theo các nhà phân tích, VW và Renault khó đạt mục tiêu khí thải thông qua doanh số xe điện. Những hãng này có ít lựa chọn hợp tác ngoài các nhà sản xuất điện của Trung Quốc Trung Quốc như BYD và thương hiệu MG của BAIC. Renault cũng có khả năng hợp tác với hai đối tác chiến lược Nissan và Mitsubishi để gộp chung khí thải.
Các thỏa thuận hợp tác như vậy đang gây tranh cãi. Một số lãnh đạo hãng xe châu Âu cảnh báo, thỏa thuận này sẽ khiến ngành công nghiệp châu Âu kém cạnh tranh hơn bằng cách trao quyền cho các đối thủ ở Trung Quốc vào thời điểm Brussels áp dụng mức thuế quan cao hơn đối với xe điện Trung Quốc để bảo vệ các nhà sản xuất ô tô của lục địa này.
Jens Gieseke, nhà lập pháp tại Nghị viện châu Âu cho rằng, EU đã phạm “sai lầm” khi cho phép các hãng xe trong khối hợp tác gộp khí thải với các hãng Mỹ và Trung Quốc. Ông nói, điều này có thể có lợi cho các đối thủ bên ngoài.
Các hãng xe châu Âu không muốn công khai số liệu về các khoản thanh toán dự kiến cho các đối thủ ít phát thải tham gia thỏa thuận hợp tác.
Theo nhà phân tích Patrick Hummel của ngân hàng UBS, chính quyền bang Niedersachsen của Đức nắm giữ 20% cổ phần của VW trong khi chính phủ Pháp sở hữu 15% cổ phần của Renault. Vì vậy, việc các hãng xe này hợp tác với các đối thủ Trung Quốc trở thành chủ đề nhạy cảm về mặt chính trị.
Nhà phân tích này lưu ý, nếu quyết định hợp tác, có lẽ VW sẽ cần tìm kiếm nhiều hãng xe Trung Quốc vì BYD có thể không có đủ doanh số ở châu Âu để lấp đầy khoảng trống doanh số xe điện của VW.
Theo UBS, nhà sản xuất xe lớn nhất nước Đức sẽ cần phải tăng gần gấp đôi doanh số xe điện chỉ trong vòng một năm nếu muốn tự đạt được mục tiêu khí thải của EU. VW không có kế hoạch ra mắt xe điện bình dân mới vào năm 2025. Trong khi đó, Renault hy vọng sẽ thúc đẩy doanh số xe điện bằng cách ra mắt mẫu xe có giá 25.000 euro.
Renault cho biết vẫn còn quá sớm để nói về quyết định hợp tác nhưng lưu ý, các thỏa thuận với nhà sản xuất xe điện Trung Quốc có nguy cơ làm suy yếu ngành công nghiệp ô tô châu Âu hơn nữa.
Brussels đang chịu áp lực đưa ra quy định về khí thải linh hoạt hơn khi doanh số xe điện ở Đức và Pháp giảm vào năm ngoái do chính phủ cắt giảm trợ cấp mua xe điện.
Ủy viên khí hậu của EU, Wopke Hoekstra đã gặp các đại diện của ngành công nghiệp ô tô châu Âu vào hôm 15/1. Một cuộc đối thoại chiến lược giữa các quan chức EU và ngành này dự kiến diễn ra trong tháng này.
Chánh Tài (Theo Financial Times)
